МАҚОЛАЛАР

Маҳмудхўжа Беҳбудий XX аср бўсағасида Туркистондаги ижтимоий-сиёсий ҳаракатнинг энг йирик намояндаси, янги давр ўзбек маданияти асосчисидир. Туркистон жадидлари пешвоси, мустақил республика ғояси ташаббускорларидан бири, янги мактаб назариётчиси ва амалиётчиси, ўзбек драматургиясини бошлаб берган биринчи драматург, театрга асос солган шахс, ношир ва журналист. У тарихимизнинг ғоят оғир ва мураккаб даврида яшади. …

Буюк қомусий олим ва мутафаккир Абу Райҳон Беруний (970-1048) илк мусулмон уйғониш даврининг энг машҳур намояндасидир. Берунийнинг туғилиб ўсган даври айни Мовароуннаҳр ва Хоразмда ислом дини кенг тарқалиб, маҳаллий аҳоли янги илоҳий динни тўлиқ англаб етган пайтга тўғри келди. Аллома ўша давр Хоразмнинг марказ шаҳарларидан бири Кот шаҳрида ҳижрий 362 …

Мўмин деб – Аллоҳ таолога, Унинг фаришталарига, китобларига, Пайғамбарларига, охират кунига, тақдирга, яхшилик ва ёмонлик Аллоҳдан эканига ҳамда вафотидан сўнг қайта тирилишга имон келтирган кишига айтилади. Ҳақ таоло ўз каломида мўминларни бир қанча сифатлар билан васф қилиб, бундай инсонларнинг охиратдаги даражаси юқори ва гўзал бўлиши хабарини берган. Шундай экан, мўмин …

Ислом дини тарқалиши жараёнида турли дин ва маҳаллий урф-одатларга дуч келиши натижасида VIII – IX асрларда ислом ҳуқуқшунослиги – фиқҳ мактаблари юзага келди. Фиқҳ илми мусулмон ҳуқуқшунослиги ва шариат қонун-қоидаларини ишлаб чиқиш билан шуғулланувчи соҳа бўлгани учун диний илмлар қаторига киритилган. Фиқҳ атамаси араб тилида “билмоқ”, “тушунмоқ” ёки “топмоқ” деган …

Жаҳонда қайси мамлакатда интеллектуал салоҳиятли инсонлар, яъни даҳолар кўп бўлса, шу мамлакат бошқаларга нисбатан юксалиб боради. Кишилик тарихида ҳар бир замон ва жамият салоҳияти ва равнақи унинг илмга муносабати билан ўлчанади. Мусулмон дунёси ҳам илм маърифатга интилган даврларда мартаба ва мақоми баланд бўлган. Аксинча, илм-фандан юз ўгирганида қўлларидан нусрат, салтанат, …

Аллоҳ (арабча «ал-Илоҳ» – Илоҳий  куч, туркий халқларда, хусусан, ўзбекларда-Тангри, форс-тожик тилида Худо, Язид), Аллоҳ-ислом динида бутун мавжудотни яратган олий Илоҳий куч, Худонинг номи. Одатда Аллоҳга таоло (улуғ, олий), Таборака ва таоло, Жалла жалалаҳу, карим, бузург, парвардигори олам каби сифатлар қўшиб айтилади. Ислом динига биноан Аллоҳ-яккаю-ягона Худо, оламнинг яратувчиси ва …

Маълумки, Шайбонийлар сулоласининг қудратли вакили Абдуллахон II нинг 1598 йилда тўсатдан вафот этиши [3:6] ушбу сулола ва давлатнинг инқирозини бошлаб берди. Бу воқеа, бир томондан, мамлакат ичида сиёсий парокандаликни келтириб чиқарган бўлса, иккинчи томондан, ташқи кучлар ҳужуми, босими ва аралашувига сабаб бўлди [9:88]. Хусусан, шимолдан Таваккал Султон бошчилигидаги қозоқлар ҳужуми …

Мустақилликнинг илк йилларидан Ўзбекистон билан Исроил давлати ўртасида дипломатик алоқалар ўрнатилди. Шу муносабат билан 1992 йил Тел-Авивда Ўзбекистон консуллиги очилиб, икки мамлакат фуқароларининг ўзаро эркин кириб чиқишига рухсат берилди. 1997 йил апрель ойида Ўзбекистон Ташқи ишлар вазирининг Исроилга расмий ташрифи чоғида маданият, фан ва маориф соҳасидаги ҳамкорлик ҳақида битим тузилди …

Исломдан олдинги Ўрта Осиё тангаларининг сезиларли қисмини туркий атамалар – ҳукмдор исми, унвон ва эпитетлар ўрин олган тангалар ташкил этган. Уларнинг катта бир қисми суғдий, қолган қисми эса бақтрий, паҳлавий ва қадимги турк-рун ёзувида зарб қилинган. Қадимги туркча атамалар учрайдиган ушбу тангалар, айниқса, улар орасида суғдий ёзув туширилганлари Ғарбий Турк …

Динлараро бағрикенглик ғояси хилма-хил диний эътиқодга эга бўлган кишиларнинг бир замин, бир Ватанда, эзгу ғоя ва ниятлар йўлида ҳамкор ва ҳамжиҳат бўлиб яшашини англатади. Дунёдаги динларнинг барчаси эзгулик ғояларига асосланади, у ҳалоллик, тинчлик, яхшилик ва дўстлик каби бир қанча эзгу фазилатларга таянади. Шунингдек, инсонларни ҳалоллик ва поклик, меҳр-оқибат, инсонпарварлик ва …