МАҚОЛАЛАР

Бир ҳадис шарҳи Имом Бухорийнинг “Саҳиҳул Бухорий” тўпламида келган ҳадислар ҳаётнинг барча жабҳаларини қамраб олади. Шулардан бири ота-онага яхшилик қилиш ҳақидаги ҳадислардир. Уламолар шундай ҳадиси шарифлардан бирини қандай шарҳлаганини ва унда баён этилган одоб-ахлоққа оид масалаларни кўриб чиқсак. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Бир киши Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг …

Имом Бухорий раҳматуллоҳи алайҳнинг “Ал-Жомеъ ас-Саҳиҳ” асари нусхалари Дунёнинг турли мамлакатлари кутубхоналарида сақланмоқда. Жумладан, АҚШнинг Мичиган кутубхонасида ушбу асарнинг “Ваҳийнинг бошланиши” бобидан “Саҳобаларнинг фазилати” бобидаги 3758-ҳадисгача бўлган қисми нусхаси сақланиб келаётганини аввалги мақоламизда баён қилган эдик. Навбатдаги ноёб нусха “Ваҳийнинг бошланиш китоби” бобидаги 1-ҳадисдан бошланиб, “Дуолар китоби” бобидаги 7563-ҳадис билан …

Мазкур “Сулосиётул Бухорий”нинг муқаддимаси Ибн Ҳажар Асқалонийнинг (1372/1449 й.) муқаддимасидаги жумлалар билан бошланган. Ибн Ҳажар Асқалоний “Ал-Жомиъ ас-саҳиҳ”нинг энг машҳур шарҳларидан бири “Фатҳул Борий”нинг муаллифидир. У зот қоҳиралик бўлиб, халқ орасида шофеий мазҳабининг таниқли олими, муҳаддис ва муаррих сифатида танилган. Ибн Ҳажар Асқалоний “Фатҳул Борий”дан ташқари “Ад-Дурарул комина”, “Лисонул мезон”, …

Исломда илм талаби ҳар бир мусулмон эркак ва аёлга фарз қилинган. Буни қуйидаги ҳадислар мисолида кўриш мумкин. Абу Дардо розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: “Ким илм талаб қилиш йўлига юрса, Аллоҳ унга жаннат йўлини осон қилиб қўяди. Албатта, фаришталар толиби илмни рози қилиш учун қаноатларини ёзиб қўядилар. …

Абу Абдуллоҳ Муҳаммад ибн Исмоил Бухорий “Амирул муминин фил ҳадис” “(Ҳадис илмида муминларнинг амири)” “Имомул муҳаддисин” (Муҳаддислар имоми), “Имомуд дунё” “(Дунё имоми)” ва “Шайхулислом”[1] рутбаларига сазовор бўлган. Алломанинг ҳаёти ва бой маънавий меросини кенг тадқиқ этиш юзасидан нафақат юртимиз, балки бутун ислом оламида кенг қамровли ишлар амалга ошириб келинмоқда. Манбаларда …

Ислом дини таълимотлари ва қонунлари инсонларнинг дунё ва охират саодатига эришиши учун Парвардигори билан алоқасини тўғрилашга қаратилган. Шу билан бирга, ислом одамларнинг бир-бири билан муносабатларини тартибга солувчи ҳукмларни жорий қилган, токи жамиятда биродарлик ва меҳр-оқибат устувор бўлсин. Бунга унинг ҳар бир аъзоси ўзининг шахсий фойдаси каби бошқаларнинг ҳам манфаатини кўзласагина …

Ислом дини одамларни энг юксак фазилатлар эгаси қилиб тарбиялайди, инсонпарварлик, халқпарварлик, адолат, ҳалоллик, бошқа динларга эҳтиром, олижаноб ахлоқни тарғиб этади. Исломий ақидага тўғри амал қилиб яшаган инсон мансаб, моддий манфаатни кўзлаб эмас, балки Аллоҳнинг розилиги йўлида жамият бахт-саодати учун сидқидилдан меҳнат қилади. Бундай тушунча ҳар бир эзгу ниятли кишининг олий …

Имом Бухорий ўзининг шоҳ асари бўлмиш “Саҳиҳул Бухорий”ни жамлашда барча жиҳатларни эътиборга олган. Дейлик, бу тўпламдан фиқҳ ё калом илми мутахассислари ҳам, ёки ақида уламолари ҳам кенг фойдаланади. Яъни, ҳар бир соҳа вакили ундан ўзига фойда олади. “Саҳиҳул Бухорий” билан танишган киши Имом Бухорий бу асарни ёзишда оддий инсонларни, яъни …

Учинчи дарс. Аллоҳ таоло ва Расулининг ҳақлари. Эй ўғлим! Аллоҳ таоло сени яратди, пайдо қилди. Ўзининг зоҳирий ва ботиний[1] неъматларини сенга мукаммал қилиб берди. Аввалида сен онанг қорнида нутфа эдинг. Унда сен Раббингнинг ҳифзида бўлиб, Унинг раҳмати ила туғилдинг ва комил инсонга айландинг. У сенга сўзловчи тил, кўрувчи кўз, эшитувчи …

Жамиятда инсонларнинг бир тоифасини етим, заиф ва мискинлар ташкил этади. Уларга яхшилик қилиш, ёрдам кўрсатиш ва меҳр-мурувватли бўлиш ҳар бир инсоннинг бурчидир. Шунда улар боқиманда бўлмайди, бировга зарари етмайди ва ўзларидаги муаммони ҳис қилиб яшайди. Бошқалар орасида ўзини ноқулай ҳис қилмайди.  Қуръони карим ва Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадисларида етим …