МАҚОЛАЛАР

Исломдан олдинги Ўрта Осиё тангаларининг сезиларли қисмини туркий атамалар – ҳукмдор исми, унвон ва эпитетлар ўрин олган тангалар ташкил этган. Уларнинг катта бир қисми суғдий, қолган қисми эса бақтрий, паҳлавий ва қадимги турк-рун ёзувида зарб қилинган. Қадимги туркча атамалар учрайдиган ушбу тангалар, айниқса, улар орасида суғдий ёзув туширилганлари Ғарбий Турк …

Динлараро бағрикенглик ғояси хилма-хил диний эътиқодга эга бўлган кишиларнинг бир замин, бир Ватанда, эзгу ғоя ва ниятлар йўлида ҳамкор ва ҳамжиҳат бўлиб яшашини англатади. Дунёдаги динларнинг барчаси эзгулик ғояларига асосланади, у ҳалоллик, тинчлик, яхшилик ва дўстлик каби бир қанча эзгу фазилатларга таянади. Шунингдек, инсонларни ҳалоллик ва поклик, меҳр-оқибат, инсонпарварлик ва …

Тарихга назар ташласак, жаҳондаги ҳеч бир юксалиш илм-маърифатсиз амалга ошмагани аён бўлади. Милоддан аввалги 380 йилда Платон (Афлотун) асос солган фалсафий мактаб дунёдаги илк академия саналади. Ушбу муассасага нисбатан қўлланган “академия” атамаси афсонавий юнон қаҳрамони Академ ёки Гекадем номи билан боғлиқ, деган тушунча мавжуд. Платон академиясида кенг кўламли тадқиқот ва …

Тарихдан маълумки, Ислом дини ижтимоий ҳуқуқларга тегишли масалаларни доимо мукаммал ва кенг миқёсда ёритиб берган. Чунки унинг асоси Қуръони карим ҳамда ҳадиси шариф ҳисобланади. Бир сўз билан айтганди, Исломда ижтимоий ҳуқуқлар инсонларнинг бир-бирига азият етказишдан тийилишини, ака-укадек меҳр-шафқатли ва ростгўй бўлишини тақозо этади. Аллоҳ таоло айтади: ﴿ذَلِكَ وَمَنْ يُعَظِّمْ حُرُمَاتِ …

Ўта шиддатли ва зиддиятли тарзда кечаётган глобаллашув жараёни инсон моҳиятини чуқурроқ тадқиқ этиш орқали унинг бунёдкорлик салоҳиятидан янада унумли фойдаланишни тақозо этмоқда. Мураккаб ва сирли мавжудот саналган инсоннинг ютуқ ва имкониятларини, маънавий борлиғини мавжуд глобал муаммолар ечимига йўналтириш долзарб аҳамият касб этади. Ёзувчи Чингиз Айтматов «Одамлар ақл-идрок билан иш юрита …

Бу давр тадқиқотлари Туркистон ўлкасини нафақат ҳудудий жиҳатдан босиб олиниши, шу билан бир қаторга ўлка аҳолиси онги ва шуурига, маҳаллий бошқаруви, иқтисодий, сиёсий, ижтимоий, диний, маданий ҳаётга қилган таъсири ўрганилган. Бундан ташқари, Туркистон ўлкаси қозихоналарида тузилган васиқалар, ҳукмлар, хатлар, тилхатлар, иқрор хати, иноятнома, далолатнома (акт), даъволар, қозилик ишлари реэстр дафтарлари …

Хива хони Абулғозихон ибн Араб Муҳаммадхон Хоразмийнинг (1603-1664) ўзбек тилида ёзилган “Манофиъул инсон” (“Инсон учун фойдали дорилар”)[1] номли асари тиббиёт оламида машҳурдир. Биз ўрганаётган давр (XVIII-XIX асрлар)да Хоразм (ёки ушбу ҳудуд билан боғлиқ тарз)да фаолият олиб борган табиблардан Жаъфар хожа Ҳазораспий, Ислом шайх Каррухий, Мирзо Жунайдуллоҳ Ҳозиқ, Муҳаммад Амин ибн …

Бугун айрим ғараз ниятли гуруҳлар бузғунчи ғояларни тарқатаётгани туфайли ислом динига тараққиётдан орқада қолган ёввойиларнинг эътиқоди сифатида қарашлар юзага келаётгани ҳеч кимга сир эмас. Аслида илм-фанни дунёга танитиш ва тарқатишда айнан ислом дини асосий йўлбошчилик вазифасини ўтаган. Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марказида ташкил этилган “Ўрта асрларда исломда таълим тизими”[1] семинарида …

Қўлимиздаги ушбу китобнинг биринчи нашридан фарқи унга алоҳида эътибор билан ёндашилганидадир. Тўғри, бундай эътибор китобнинг биринчи нашрини тайёрлашда ҳам бўлган. Аммо уни муаллиф истаган суратлар билан бойитишга имконият етарли бўлмаган. Китобнинг бу нашри эса кўплаб сурат ва иллюстрациялар билан безатилган, унинг ҳошиялари муқаддас китоблар ва буюк мутафаккирлар асарларидан олинган дурдона …

“Аллоҳ жалла зикруҳу айтади: “Бандалар орасида Аллоҳдан фақат олимларигина қўрқарлар”[1]. “Лекин уларга фақат олимларнинг ақли етар”[2]. “Қулоқ солганимизда ё ақл юритганимизда эди, ловуллаган оташ соҳиблари орасида бўлмас эдик”, дерлар”[3]. “Биладиганлар билан билмайдиганлар тенг бўлармиди?![4]” “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Аллоҳ кимга яхшиликни ирода қилса, уни динда фақиҳ қилиб қўяди. …