МАҚОЛАЛАР

Ҳижоз ўлкасида араб тили назм ва насрда жило топиб, бозорларда, кўчаларда, карвонсарой ва одам гавжум бўладиган бошқа жойларда ўзининг тароватини намойиш қилиб турган бир даврда Аллоҳ ўзининг охирги Пайғамбари (С.А.В.)га араб шоирларини беллашувга чақириб ожиз қолдирган китоби – Қуръони каримни нозил қилган. Қуръони Карим Аллоҳнинг ҳузуридан Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга …

(1-қисм)Амир Шоҳмурод даврида мактаб ва мадрасалардаги таълим жараёни тартибга солинган ва улар устидан назорат кучайтирилган. Мактабларда барча болаларни саводини чиқариш учун қамраб олишга алоҳида эътибор қаратилган. Мадрасаларда ҳисоб, ўқиш, ёзиш, форс ва араб тиллари грамматикаси ҳамда диний билимларни чуқур ўргатиш йўлга қўйилган. Талабаларга мадраса вақфлари ҳисобидан стипендиялар жорий қилиниши ва …

Дунё давлатлари иқтисодий тараққиёт, сиёсий барқарорлик ва маданий етукликка эришишнинг асосий тамойили илм-фанни ривожлантириш эканини англаган ҳолда шу соҳага алоҳида эътибор қаратади ва ҳомийлик қилади. 1756-1920 йилларда Бухоро амирлигини бошқарган манғитлар салтанатида ҳам илм-фан ва маданият давлат сиёсати даражасида қараладиган соҳалардан бири эди. Бухоро амирлигида фан ва маориф ҳамда маданий …

Имом Бухорий Қуръони карим қироатида аниқликни мустаҳкамлаш мақсадида ҳам кўп ҳадис жамлаган. Хусусан, «Яратишнинг ибтидоси китоби»даги Нуҳ алайҳиссаломга бағишланган бобда қуйидаги ҳадис келтирилади [4-жилд, 424]: Абдуллоҳ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳамманинг қироатидек “Фа ҳал мим-муддакир” (فَهَلْ مِنْ مُدَّكِّرْ) деб ўқиганлар”. Оятдаги “муддакир” “зикр” сўзидан ясалгани учун …

“Саҳиҳул Бухорий” асарига кўп таъриф берилган. Тадқиқотчи олим, умуман, ҳар қандай даҳо аввал жуда юқори илмий-ижодий мартабага эришади, барча довонлардан ошиб ўтгач эса унинг номининг ўзи мартабага айланади. Масалан, Навоийни “халқ шоири” десак, у зотни қуйига тушириб юборган бўлиб қоламиз, Эйнштейнни академик атасак ҳам шундай. Бундай инсонлар ҳеч қандай мартабага …

Маълумки, Имом Бухорий қирқ йил мобайнида илмий сафарда бўлиб, ижодий фаолияти давомида йигирмадан зиёд асар ёзган. Унинг илмий мероси ҳажми, замонасининг ижтимоий-маънавий илмларини тўла-тўкис қамраб олгани билан кишини ҳайратга солади. Муҳаммад ибн Исмоил Бухорий жуда ёш пайтидаёқ китоб ёзишни бошлаган. Хатиб Бағдодий унинг ўзидан ривоят қилади: “Ўн саккиз ёшга етганимда …

“Ҳақиқатан ҳам, ҳар бир мурғак болани ўз фарзандидек ардоқлаб, ёш авлод тарбияси учун кўз нури, қалб қўри, бутун борлиғини бахш этадиган ўқитувчи ва мураббийлар том маънода фидоий касб эгаларидир.”[1]  Шавкат Мирзиёев Дарҳақиқат, устоз-мураббийлар жамият эртанги кунининг бунёдкорларидир. Эл-юртнинг моддий ва маънавий тараққиёти устозларнинг меҳнати ва жамиятнинг уларга нисбатан нечоғлик қадрлашига  …

Аллоҳ  Таоло оламларни  бунёд этгандан cўнг унга сарвар қилиб Инсонни – Ҳазрати Одам Ато алайҳиссаломни яратди. Одам Ато қовурғасидан Момо Ҳавони яратиб, улардан фарзандларини кўпайтирди. Ривоят этилишича, одамзоднинг кўнглига 3 нарса урмас, яъни инсон 3 нарсадан асло безор бўлмас, доимо ардоқлар экан. Биринчиси эр учун аёл, аёл учун эр. Чунки, аёл Одам …

Муқаддас саналган миллий ва диний қадриятларимиз асосини инсон қалбини поклаш ва ислоҳ этишга, комил инсонни тарбиялашга қаратилган эзгу ғоялар ташкил этади. Айни бу жиҳат аллома ва мутафаккирларимиз илмий мероси учун ҳам хосдир. Буюк мутафаккир Абу Райҳон Беруний (973-1048) ўзининг “Қадимги халқлардан қолган ёдгорликлар” асарида инсонга хос одатларни  яхши ва ёмонга …

Маънавий ва диний қадриятларимиз тарихан уйғун ҳолда ривожланиб такомиллашиб борган.  Айниқса, маънавий қадриятлар ривожида анъанавий исломнинг ўзига хос ўрни бор. Инсоний фазилатларнинг энг юқори чўққиси, шубҳасиз, одоб дурдоналаридир. Хусусан, бугунги кунда комил инсонни камол топтиришда маънавий қадриятларнинг аҳамияти беқиёс.  Бу борада, миллатимизнинг маънавий қадриятлари ҳақида гап кетганда узоқ асрлар қаърида …