МАҚОЛАЛАР

Қуръони карим – Аллоҳ таолонинг инсониятни дунё ва охират саодатига элтувчи муқаддас каломидир. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам Қуръони каримни Аллоҳ таолодан қабул қилиб олиб, умматларига омонат ила етказганлар, уни ҳаётга татбиқ этиб кўрсатганлар. Муқаддас Ислом динининг асл эзгу ғояси доимо инсоният манфаати ва жамият фойдаси учун хизмат қилиб келган. Ислом …

Ислом – меҳр-шафқат динидир. Зеро, Ислом дини инсонларни бир-бирига меҳр-шафқатли ва раҳмли бўлишга чорлайди. Чунки Аллоҳ таолонинг ўзи барча махлуқотларига ўта раҳмли ва меҳрибондир. Аллоҳ таолонинг меҳрибонлиги чексиздир. Аллоҳ таоло ўзининг охирги пайғамбари Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламни оламларга раҳмат пайғамбари қилиб юборган. Аллоҳ таоло Қуръони каримда: “(Эй, Муҳаммад!) Биз Сизни (бутун) …

Ҳамма замонларда, жумладан ижтимоий маданий ҳаётнинг барча соҳаларида мерос масаласи алоҳида ўринга эга бўлиб келган. Бу масала ислом фиқҳида, яъни қонунчилигида ҳам алоҳида ўрин тутади. Мерос масаласи ҳукмлари ислом шариатининг фароиз илми масалаларида баён этилади. Фароиз – бу содда қилиб айтганда мерос ҳақидаги илм. Фароиз илми мерос ва ворислар ҳамда …

Давоми Салжуқий султонлари ва Ҳанафий фақиҳларининг Шофиъий-Ашъарийнинг бирдамлиги олдида Мотуридий ғояларини қабул қилиши ва қўллаб-қувватлаши ҳанафийларнинг Мотуридий билан бирлашишига олиб келди. Кейинчалик, салжуқийлар Ўрта Шарқ ва Анатолияга бориб ўрнашганида, Мотуридий таълимоти ғояларини қабул қилиб, ҳимоя қилган мовароуннаҳрлик ҳанафий олимларнинг ушбу минтақаларга таклиф этилиши ва уларнинг таълим, суд ва сарой ишларида …

Исломда мазҳабларнинг юзага келиши бевосита фиқҳ тарихи билан боғлиқ. “Фиқҳ” сўзи луғатда “чуқур тушуниш”, “идрок этиш”, “билиш” маъноларини билдиради. Истилоҳий маънода эса “фиқҳ” – шариат ҳукмларини ўрганиш, шариат қоидаларини барча қисмлари билан англаш ҳамда қайси мақсадда ишлаб чиқарилганини тушуниш ва ўзлаштирилган ушбу илмни амалга татбиқ этиш демакдир. Яна бир таърифда: …

Давоми Деярли барча ҳанафий уламолар ўз асарларида Имом Мотуридийни нафақат мақтаганлар, балки Имом Абу Ҳанифанинг қарашларини энг яхши билган ва тизимлаштириб ёйган аллома – Имом Мотуридий бўлган дея хулоса қилганлар. Масалан, таниқли ҳанафий-мотуридий олимларидан бири Абул Муъин Насафий “Табсиратул адилла” асарида ҳанафий олимлари орасида Имом Абу Ҳанифанинг қарашларини яхши билган …

Тўлиқ исми Нажмиддин Абу Ҳафс Умар ибн Муҳаммад ибн Аҳмад ибн Исмоил ибн Муҳаммад ибн Али ибн Луқмон Насафий Ҳанафий Самарқандий. Бу киши муфассир, фақиҳ, муҳаддис, усулул фиқҳ олими, тарихчи, адиб, назмда ижод қилган тилшунос ва наҳвшунос бўлган. Абу Ҳафс Насафий ҳақида 20 дан ортиқ манбада хабар берилади. Абу Ҳафс …

Давоми Иккинчи ижозатнома тармоғида Имом Мотуридийнинг исми айтилмаган бўлса-да, биз ушбу тармоққа мансуб бўлган ва Салжуқийлар ҳукмронлик қилган вақт мобайнида яшаган олимларнинг ҳам Абу Мансур Мотуридийни Аҳли сунна имоми сифатида эътироф этганликларини аниқладик. Бошқача қилиб айтганда, ҳар иккала тармоқда ҳам ижозат силсиласи салжуқийлар даврига келиб айни бир хил шахсларда бирлашмоқда. …

Қуръони карим тафсирлари ичида энг мўътабарларидан бири, шубҳасиз, Абу Жафар Муҳаммад ибн Жарир Табарийнинг “Жамеъул баян ан таъвили ааил Қуръан” (Қуръон оятлари мажмуавий изоҳларининг баёни) тафсиридир. Бу асар аҳли сунна вал жамоа мазҳабининг энг катта ва эътиборли тафсирларидан бири ҳисобланади. Тафсир муаллифи Имом Табарий Эрон мамлакати ҳудудидаги Табаристон вилоятида ҳижрий …