МАҚОЛАЛАР

Маълумки, шариат уламолари асри саодат давридан бугунги кунгача ислом динидаги ҳукмларни авлоддан авлодга етказишда кўприк вазифасини ўтаб келмоқда. Аллоҳ таоло уларни бандалари орасида энг фазилатли ва фахрлилардан қилиб қўйгани сабабли Ўз ҳабибининг тилидан: “Уламолар – пайғамбарларнинг меросхўрларидир”,[2] деб хабар берган. Бу ўзгармас дин ҳукмларини маҳкам тутган кишига кўп неъматларни ваъда …

Ислом дини тарғиб қилмаган бирон бир яхшилик ва у тақиқламаган бирон бир ёмонлик йўқ. У инсонларни тарғиб қилган ва зиддидан қайтарган буюк хулқлардан бири – бу, шарму ҳаёдир. У имон дарахтининг шохларидан бири ҳамдир. Зотан, Пайғамбар алайҳиссалом: “Имон етмиш нечтадир шохдан иборат. Ҳаё имон шохларидан биридир”, деганлар (Имом Бухорий ва …

Ўрта асрда Марказий Осиёда ижод этган мутафаккирлар беқиёс илмий хазина яратдилар ва уларнинг дурдона мерослари, бой ижоди, илмий ва фалсафий фикрлари бугунги кунда ҳам муҳим аҳамият касб этади. Улардан Форобий, Ибн Сино, Хоразмий каби буюк файласуф ва алломаларнинг асарлари жаҳон цивилизациясининг олтин хазинасидан муносиб ўрин олган, жаҳон фани ва маданияти …

Ибн Давлат девони Шарқ мумтоз девончилиги анъаналари доирасида тартиб берилган шеърлар тўплами бўлиш билан бирга, у ХХ асрнинг 40-йилларида тузилгани билан аҳамиятлидир. Чунки, айнан шу даврда мумтоз меросга нисбатан беписанд қараш, унинг жуда кўп жиҳатларини рад этиш тамойиллари собиқ совет мустабид тузуми адабиётшунослиги ва адабиётида бўй кўрсатаётган эди. Юқорида таъкидланганидек, …

Бизга маълумки, цивилизация тарихнинг, жамиятнинг сифатий ўзига хослигини, у ёки бу мамлакат доирасида амал қиладиган, ишлаб чиқариш кучлари, инсон фаолияти, маданияти томонидан умумий ижтимоий қонуниятларнинг спецификасини ифодалайди. Цивилизация мураккаб мазмунга эга бўлган ижтимоий-фалсафий тушунча. Бу тушунчани шотланд файласуфи А.Фергюссон (1723-1816) умумжаҳон тараққиётнинг маълум бир босқичини ифодалаш учун ишлатган бўлса, фрацуз …

Абу Абдуллоҳ Муҳаммад ибн Исмоил Бухорий (194/810-256/870) ислом оламида “Муҳаддислар имоми”, “Ҳадис илмининг султони” каби бир қатор шарафли номлар билан машҳур бўлган. Унинг 20 га яқин асари санаб ўтилган. У нафақат ҳадис, балки тафсир соҳасида ҳам шуҳрат қозонган. У машҳур «ал-Жомеъ ас-саҳиҳ»дан олдин «Тафсирул кабир» («Катта тафсир») китобини ёзган, лекин …

Коронавирус офати жаҳон иқтисодиётига катта зарба бериб, миллиардлаб зарар келтирди. Айниқса, дунёнинг озиқ-овқат хавфсизлигига жиддий таъсир ўтказди. Натижада жаҳон бозорларида шафқатсиз рақобат, “савдо урушлари”, қарама-қаршиликлар кучайиб бормоқда. Халқаро экспертлар фикрига кўра, пан­демия оқибатида очарчиликдан қийналаётган аҳоли сони икки баробар ошиб, 1 мил­лиард 600 миллионга етди. Бир қатор мамлакатларда, хусусан, Сурия, …

Ҳозирда сохта салафийлар калом илмини мутлақо қоралаб, аҳли сунна имоми бўлмиш Имом Мотуридий (р.а)ни «каломчи» «мутакаллим» лақаблари билан масхара қилишмоқда. Аслида ўзлари кўп суянадиган Ибн Таймиянинг китобларида ҳам калом ва мантиқ илми қоидаларидан кўп фойдаланилганини кузатиш мумкин. Албатта ҳар икки олим ҳам калом илми орқали ботил фирқаларга раддия бериш учун …

Алишер Навоий “Фарҳод ва Ширин” достонида Шероз ва Табриз шаҳарларини бежиз алоҳида таъкидлаб кўрсатмаган кўринади. Чунки, Эроннинг бу икки қадимий шаҳрида азалдан туркийзабон адабиёт тараққий этган, жумладан, бу шаҳарларда Навоий асарлари ҳам қайта кўчирилган. Бунда, албатта, котиблар, хаттотларнинг хизмати катта бўлган[1]. XV аср охирларида бу ерда фаолият кўрсатган энг моҳир …

Хожагон-нақшбандия тариқати узоқ тарихга эга бўлган Марказий Осиё тасаввуф мактаби анъаналари давомчиси сифатида маҳаллий илдизларга эга бўлиб, жумладан, Ҳаким Термизий (205/820 – 320/932), Абу Бакр Калободий (305/917 – 385/995), Мустамлий Бухорий (ваф. 434/1043) каби сўфийлар ва тасаввуф назариётчилари ғояларидан таъсир олган. Шундай бўлса-да, хожагон-нақшбандия тариқатининг бевосита муайян ташкилот сифатида вужудга …