АЛЛОМАЛАР

Имом Абу Саид Mурсий: “Ўтган барча пайғамбарлар ўзининг қавмига атия қилинган, лекин бизнинг пайғамбаримиз ҳадя қилинганлар”, дедилар. Хўш, “атийя” билан “ҳадя”нинг фарқи нима? Фарқи шундаки, атийя муҳтожларга берилади. Ҳадя маҳбубларга берилади. Шунинг учун Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламга ушбу истилоҳни қўллаймиз. واعلمأنّالبخاريرحمهاللهتعالىصنفكتابهفيستعشرةسنة وخَرَّجهمنستمائةألفحديث وقدسمعهمنهتسعونألفرجل وعُلِّقعليهثلاثوخمسونشرحاً واثنانوعشرونمُسْتَخْرَجاً وأشهرالمُسْتَخْرَجاتللإسماعيلي وقدرأيتُخطبتهفيأعلىذروةالفصاحةوالبلاغة ورأيتمقولةلرافضيقال …

Зарафшон дарёси ўрта оқимида Оқдарё ва Қорадарёга ажралиб, қуйи оқимида яна бирлашган. Ўрта асрга оид ёзма манбаларда бу икки дарё оралиғидаги ерлар Миёнқол деб аталган. Амир Темур ва темурийлар, ундан кейинги даврларда Миёнқол ҳудуди “Суғуди Хурд” – “Кичик Суғд” ёки “Ярим Суғд”, Оқдарё шимолидаги ерлар, то Нурота тоғ тизмаларигача бўлган …

Арбинжон шаҳри тарихда “Арбинжон”, “Арбинжони”, “Арбинж”, “Рабинжон” ва “Арабнажн” номлари билан аталган[1]. Аксар араб манбаларида “أَرْبِنْجَن” –“Арбинжон” шаклида келган[2]. Ўрта асрларда Самарқанд Суғдини Бухоро Суғдидан Арбинжон ва Кармана шаҳарларидан Буттамонгача бўлган ҳудуд ажратиб турган. Самарқанднинг Бухорога яқин ерларида Иштихон, Кушония, Дабусия ва Арбинжон жойлашган. Иштихон ва Кушония Қорадарёнинг шимолида, Дабусия …

Мавлоно Юсуф Хуросоннинг Ҳирот яқинидаги Ҳавоф (Ҳаф) шаҳрида табиб оиласида туғилган. Тўлиқ исми – Юсуф ибн Муҳаммад ибн Юсуф Табиб Ҳиравий. Отаси ҳиротлик машҳур табиб Муҳаммад ибн Юсуф бўлиб, исмига Табиб, Ҳиравий, Хуросоний, Маҳаллий нисбалари қўшиб айтилган. Мавлоно Юсуф дастлабки таълимни отасидан олган. Кейин ҳиротлик олимлар қўлида ўқиган. Отасидан табобатни …

Абу Бакр Аҳавайний – Сомонийлар даврида яшаган файласуф ва тиббиёт олими. Бухорода табиблар оиласида туғилган. Фарорудийдаги (Мовароуннаҳрнинг қадимги шаҳарларидан бири) машҳур ҳакимнинг набираси бўлган. Тўлиқ исми Абу Бакр Рабиъ ибн Аҳмад Аҳавайний Бухорий. Абу Ҳаким, Абу Бакр номлари билан машҳур бўлган. Аллома баъзи манбаларда “Ажвиний” нисбаси билан ҳам келган. Ёшлигидан …

Али Шоҳ Бухорий — Элхонийлар (XIII-XIV асрларда Эрондаги мўғул ҳукмдорлари унвони бўлиб, Султон Маҳмуд Ғозон (Қозон) Хулаку Эрон ва Ироқда асос солган Хулагийлар (Элхонийлар) давлати[1]) ҳукмронлиги даврида яшаган астроном. У 1226 йил Бухорода зиёли, тужжор оилада туғилган. Тўлиқ исми— Али Шоҳ Муҳаммад ибн Қосим Бухорий. Ўзи “Алоуддин” ёки “Аълоул Мунажжимин” номлари билан …

Самарқанд XIV-XV асрларда нафақат диний-дунёвий билимлар ривожланган марказ, балки ўзига хос адабий муҳитга эга маскан бўлган. Темурийлар даврида Исомий, Бисотий, Камол Хўжандий, Хожа Исмат Бухорий, Барандақ Хўжандий каби шоирлар Самарқандда яшаган ва ижод қилган. Улар назм, наср, ҳажв жанрлари ривожига катта таъсир кўрсатган. Ушбу мақолада ўша аждодларимиздан бири – Халил …

XI-XII асрларда Қорахонийлар даврида Фаржак, Тамғачхон, Абу Ҳафс Кабир Бухорий мадрасаларидаги илмий муҳит Мовароуннаҳрни илм-фан ривожланган марказга айлантиришда муҳим ўрин тутган. Бу ҳудудларда самарқандий, вазорий, кушмиҳоний, бухорий, иштихоний, кеший, маймурғий каби турли нисбаларга эга бўлган олимлар яшаган. Шундай уламолардан бири фақиҳ Заҳириддин Абу Бакр Муҳаммад ибн Аҳмад ибн Умардир. Дастлабки …

Мамлакатимизда улуғ алломаларимиз ҳаёти ва фаолиятини чуқур тадқиқ этиш ва оммага кенг тарғиб қилиш учун кенг имкониятлар яратилмоқда. Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази ҳам ушбу имкониятдан фойдаланган ҳолда кўплаб эътиборга молик ишларни амалга оширяпди.  Марказ қўлёзмалар фонди йилдан йилга ноёб асарлар билан бойиб бормоқда. Унда нафақат диний-маърифий, балки бадиий адабиётга …

Абу Ҳасан Сағоний “Саҳиҳул Бухорий” нусхасини кўчирган пайти доим таҳоратли, рўзадор ҳолда бўлган. У ҳар бир ҳадисни киритганидан кейин икки ракат шукр намозини адо қилиб, Аллоҳдан диний ва дунёвий ишлари учун паноҳ сўраган. Кейин Қуръони каримдан ўн оят тиловат қилиб, Пайғамбар алайҳиссаломга ўн марта ёки ундан кўп саловат айтган. Шундан …