Биз сўз юритаётган ушбу улуғ зотнинг тўлиқ исми шарифлари Маҳмуд ибн Ҳусайн ибн Муҳаммад Қошғарийдир. Ул зот ўз давридаги туркий тил ва араб тилига баҳо бериб, “Араб тили ва туркий тил, худди пойга қилиб чопаётган икки улоқчи от сингаридир” – деб ёзганлар[1]. Дарақиқат, “Девону луғотит турк” (ديوان لغات الترك) дек …
Батафсил
Диний бағрикенглик нима? Радикализм қаердан пайдо бўлади? Миллатлараро тотувлик жамият учун нечоғлиқ муҳим? Виждон эркинлигисиз ҳам яшаш мумкинми? Бу каби нозик саволларга жавоб бериш, тўғри жавоб бериш осон эмас. Боиси, жавоблар чуқур мулоҳаза ва асосга эга бўлмагунича саволлар қайта-қайта туғилаверади. Бошқа томондан, Ўзбекистон шароитида бағрикенглик, тотувлик, эркинлик ҳақида гапирмасликнинг иложи …
Батафсил
Исломий илмлар Аллоҳнинг каломи ‒ Қуръони каримга асосланган ва у билан бевосита боғлиқ илмлардир. Маълумки, тафсир, ҳадис, фиқҳ, калом ва бошқа илмлар исломий илмлар сирасига киради. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам даврларида ушбу илмлар умумий кўринишда бўлган. Кейинги даврларда эса алоҳида фан сифатида тармоқларга ажрала бошлаган. Ушбу илмлар орасида тафсир илми …
Батафсил
Долзарб мавзу Бир ҳолатни барчамиз кузатганмиз: қўнғиз ўзидан бир неча баробар катта гувалакни тепаликка олиб чиқишга чиранади. Минг бир машаққат билан суриб кетилаётган гувалак охир-оқибат ортга юмалаб, қўнғизни босиб қолади. Жонивор ҳалок бўлмаса-да, оёғидан, “қўли”дан айрилиши ёки ногирон бўлиб қолиши мумкин. Бу бироз қўполроқ ўхшатиш бўлсада, аммо бугун тўйларда урчиётган …
Батафсил
Ер юзида эртанги куни, фарзандлари келажаги ҳақида қайғурмайдиган бирор халқ бўлмаса керак. Бизнинг болажон халқимиз ҳам ўзи емаганини, ўзи киймаганини боласига дея олиб қўяди ва уларнинг ҳақларига танисиҳатлик тилаб, келажаги порлоқ бўлсин, дея дуолар қилади. Динимиз таълимотида ҳам фарзанд ҳаётимиз мазмуни ва зийнати эканлиги, унинг тарбияси ва уни соғлом ҳамда …
Батафсил
Аллоҳ таоло инсонларни бир ота ва бир онадан пайдо қилиб, уларни Ер юзи бўйлаб турли хил миллат ва элатлар шаклида тарқатиб юборди. Инсонларнинг бу каби хилма-хиллиги фитрий бўлиб, Аллоҳ таоло уни илоҳий ҳикмат ила жорий қилди. Яъни, бу бўлиниш ажралиш учун эмас балки, бирлашиш ва ўзаро яқинлашиш учун эканлигини Қуръони …
Батафсил
Халқимиз азалдан ўзининг болажонлиги, оилапарварлиги билан ажралиб туради. Албатта, фарзандга меҳр қўйиш, қорнини тўқ, устини бут қилиш ўз йўли билан, лекин уларни ёшлик чоғидан бошлаб таълим-тарбияли, ахлоқ-одобли, юксак маънавиятли қилиб вояга етказиш биз учун доимо муҳим аҳамият касб этади. Ҳар бир ота-она фарзандига тарбия-одоб берар экан, энг аввало саломлашишни ўргатсин. …
Батафсил
Ижтиҳод луғатда тиришиш, саъй ҳаракатни билдиради. Яъни бор тоқат ва имкониятни бирор ишни бажариш ёки бирор мақсадга эришиш учун ишлатилади. “Ижтиҳод” фиқҳий атама сифатида фақиҳ томонидан ижтиҳод даражасида илми бор кишиларнинг мавжуд имкониятни амалий ҳукмларни тафсилий далиллар, яъни асосий манбалардан чиқариб олиш учун ишлатиш ёки шариат ҳукмларини қиёс орқали Қуръон …
Батафсил
Маълумки, Қуръони карим оятлари Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга инсонларнинг эҳтиёжларига қараб Жаброил алайҳиссалом орқали йигирма уч йил давомида кетма-кетликда туширилган. Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳаётлик вақтларида, яна ваҳий тушиб қолар, деган умидда Қуръон жамланиб, китоб шаклига келтирилмаган. У зотнинг вафотларидан кейин Қуръон кишиларнинг қалбида ва ёзган нарсаларида қолди. Муҳаммад …
Батафсил
Абу Мансур Мотуридийнинг тўлиқ номи Абу Мансур Муҳаммад ибн Муҳаммад ибн Маҳмуд ал-ҳанафий ал-Мотуридий ас-Самарқандийнинг кўпроқ манбаларга қараганда 870 йилда Самарқанднинг Мотурид қишлоғида (ҳозирги Жомбой тумани) туғилган. Абу Мансур Мотуридий сунний эътиқодидаги икки йирик таълимотлардан бири бўлмиш мотуридия таълимотининг асосчиларидан ҳисобланади. Фиқҳ олими, калом илмининг мотуридийлик оқими асосчиси. «Имом ал-ҳудо» …
Батафсил
Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi bukhari.uz