МАҚОЛАЛАР

Алишер Навоий маънавий меросида илгари сурилган комил инсон концепциясида илму маърифат, таълим-тарбия масалалари тарғиби устувор аҳамият касб этади. Мутафаккир жамият тараққиётида мазкур соҳалар ривожи муҳим ўрин  тутишини яхши англаган ва асарларида бунга кўп бора тўхталган. Жумладан, «Саодатманд агар олим бўлса, нодонлар сўзи анга мужиби ибрат ва эътибор; бесаодат жоҳил бўлса, …

Аввалроқ Имом Бухорий раҳматуллоҳи алайҳнинг Мичиган кутубхонасида (АҚШ) сақланаётган “Ал-Жомеъ ас-саҳиҳ” асарининг биринчи ва икки нусхаси билан танишган эдик. Қуйида ушбу асарнинг учинчи нусхаси ҳақида қисқача маълумот бериб ўтамиз. Китобнинг бу нусхаси ҳам “Ваҳийнинг бошланиш китоби” бобидаги 1-ҳадисдан бошланиб, “Дуолар китоби” бобидаги 7563-ҳадис билан ниҳояланган. Китоб тўлиқ ҳолатда, яхши сақланган. …

Бир ҳадис шарҳи Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам озга қаноат қиладиган энг зоҳид зот бўлганлар. Аллоҳ берган барча мол-мулкларини Аллоҳнинг йўлида фақир ва муҳтожларга эҳсон қилиб юборардилар.  عَنْ أَنَسٍ رضى الله عنه قَالَ وَلَقَدْ رَهَنَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم دِرْعَهُ بِشَعِيرٍ، وَمَشَيْتُ إِلَى النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم بِخُبْزِ شَعِيرٍ …

Ғулувнинг луғавий ва истилоҳий маънолари Ғулув (الغُلو) сўзи луғавий жиҳатдан: чегарадан ошиб ўтиш, бирор бир ишда ҳаддан ошмоқ маъносини англатади. Қозондаги сув иссиқнинг шиддатидан қайнаб тошса ҳам “غَلَا القِدرُ” деб айтилади. Матонинг нархи одатий нархидан ошса ҳам “غَلا السعر” – мато қиммат бўлди, дейилади[1]. Истилоҳий маъноси: Бирор нарсада ҳаддан ошиб …

Инсон имон нима эканини билмай туриб, комил мўмин бўла олмайди. Бунинг учун эса аввал имон асосларини ўрганиш зарур. Имон асослари олтита бўлиб, улар қуйидагилардир: Аллоҳга; фаришталарига; китобларига; пайғамбарларига; қиёмат кунига; 6.тақдирнинг яхшиси ҳам, ёмони ҳам Аллоҳдан эканига имон келтириш.   Ушбу олти асосдан бештасига Аллоҳ таолонинг: “Эй имон келтирганлар, Аллоҳга …

Калом аҳли наздида бандаларга нисбат берилганда иститоат, тоқат, қувват ва қудрат сўзлари бир-бирига яқин маъноларда қўлланади. Иститоат икки хил бўлади: Биринчиси: Иш-ҳаракатдан олдинги иститоат. Бу муайян ишни амалга ошириш учун керак бўладиган сабаб ва воситаларнинг мавжудлигидир. Уламолар ушбу иститоатни иш-ҳаракатдан олдин бўлишига иттифоқ қилган. Шаръий ҳукмлар, амр ва наҳийлар ҳамда …

Ўн биринчи дарс. Ибодат қилиш ва масжидлардаги одоб. Эй ўғлим! Раббингнинг ибодатини ўтказиб юборма. Зеро У ўз китобида айтади: ﴿وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ﴾ مَا أُرِيدُ مِنْهُمْ مِنْ رِزْقٍ وَمَا أُرِيدُ أَنْ يُطْعِمُونِ﴾إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِينُ﴾ “Мен жинлар ва инсонларни фақат Ўзимга ибодат қилишлари учунгина яратдим”. …

Имом Бухорийнинг ибодатлари ҳақида «Тарихи Бағдод» ва бошқа китобларда қуйидаги маълумотлар келтирилган: «Рамазон ойининг биринчи кечаси имом Бухорийнинг ҳузурларига асҳоблари жамланар ва у киши ҳар ракъатга йигирма оятдан қўшиб ўқиб, хатм қилар эди. Саҳар пайтида эса Қуръоннинг учдан биридан ярмигача ўқиб, учинчи кечанинг саҳарида хатм қилар эди. Бир куни у …

Тенглик ҳуқуқ ва мажбуриятлар борасида ҳамманинг тўлалигича баробар бўлишидир. Эркак ва аёлга келсак, Аллоҳ таоло уларни яратган табиий фарқлар бунда эътиборга олинмайди. Зеро, илоҳий адолат тақозосига кўра, эркак ва аёлдан ҳар бири ўзи учун жорий қилинган адолатли қонунлар орқали бир-бирини тўлдириб туриши, яъни ҳар ким жамиятда ўзи учун белгилаб қўйилган …

   Ҳоким айтганлар: «Бизга Муҳаммад ибн Холид Муттаввиъий, у кишига  Мусаббиҳ ибн Саъид: “Муҳаммад ибн Исмоил Рамазон ойида ҳар кун кундузи бир марта Қуръонни хатм қилардилар. Таровеҳ намозини ўқиб бўлгач, ҳар уч кунда кечқурун Қуръонни туширар эдилар”, – деганлар».    Бакр ибн Мунир айтганлар: «Абу Абдуллоҳ Бухорийнинг: “Аллоҳ билан юзма-юз …