HADIS

Kecha va kunduz ulugʻ neʼmatlardir. Inson kechasi uxlab dam oladi, kunduzi tirikchilik qiladi. Alloh taolo aytadi: ﴿وَجَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُبَاتًا﴾ Uyqungizni (badaningiz va asablaringiz uchun) orom qildik. ﴿وَجَعَلْنَا اللَّيْلَ لِبَاسًا﴾ Kechani libos qildik. ﴿وَجَعَلْنَا النَّهَارَ مَعَاشًا﴾ Kunduzni esa, tirikchilik vaqti qildik[1]. Boshqa oyati karimada esa bunday deydi: ﴿وَهُوَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُمْ بِاللَّيْلِ وَيَعْلَمُ مَا …

Bir hadis sharhi Paygʻambarimiz sollallohu alayhi vasallamning muborak hadislari hayotning barcha jabhalarini qamrab oladi. Inson oʻziga toʻgʻri kelmaydigan, yarashmaydigan, foyda bermaydigan narsalarni tark etishi uning dini goʻzalligining alomati ekanligi haqidagi hadislar shular jumlasidandir. Ulamolar shunday hadisi shariflardan birini qanday sharhlagani va unda bayon etilgan odob-axloqqa oid masalalarni koʻrib chiqsak. Abu …

Islomda ovqatlanishda boʻlgani kabi suv ichishda ham bir qancha odoblar  joriy qilingan. Bunda, albatta, faqat foydani koʻzlash va zararni qaytarish maqsad qilingan. Bu odoblar hozirgi gigiyena qoidalariga mos kelib, ularga rioya etilsa, inson suv ichib rohatlanadi va salomatligini mustahkamlaydi. Qurʼoni karimda Alloh taolo jannat taomlaridan yeguvchi va ichuvchi saodatmand bandalarni …

Islom dini inson hayotidagi har bir ishga ahamiyat qaratgan. Shulardan biri ovqatlanish odobidir. Buning eng oliysi  neʼmatga shukr qilish hisoblanadi.  Alloh taolo bu dunyoda insonni turli xil halol taom va ichimliklar bilan rizqlantirgan. Bu rizqlarning doimiy va ziyoda boʻlishi uchun Razzoqqa (rizq beruvchiga) shukr qilish bandalik burchi hisoblanadi. Alloh taolo …

Oʻzbek xalqining azaliy axloqiy qadriyatlaridan biri mehmonnavozlikdir. Islom dini kelib, bu fazilatli ishga koʻrk qoʻshdi. Kelgan inson Alloh taoloning mehmoni hisoblanib, tashrifi uchun savob va muayyan darajaga erishadi. U izzat-ikrom, yaxshilik va taqdirlanishga loyiqdir. Chunki mehmon mezbonning xonadoniga baraka olib kiradi, uning gunohini ketkazadi va ziyofat savobiga erishtiradi.  Mehmonni eʼzozlash, …

Bir hadis sharhi Imom Buxoriyning shoh asari boʻlmish “Sahihul Buxoriy” toʻplamidagi hadislar hayotning barcha jabhalarini qamrab oladi. Oʻzi yaxshi koʻrgan narsani doʻstiga ham ravo koʻrish haqidagi rivoyatlar shular jumlasidandir. Ulamolar shunday hadisi shariflardan birini qanday sharhlagani va unda bayon etilgan haqiqiy moʻminga tegishli masalalarni koʻrib chiqsak. Anas roziyallohu anhudan rivoyat …

Qurʼoni karimda din ishlaridan ayrimlari ochiq-oydin bayon qilingan boʻlsa, ayrimlari Paygʻambar alayhissalomning hadislari orqali yoritib berilgan. Alloh taolo: “Sizga esa odamlarga nozil qilingan (maʼlumotlar)ni bayon (tafsir) qilib berishingiz uchun va tafakkur qilsinlar, deb bu zikrni (Qurʼonni) nozil qildik” (Nahl surasi, 44-oyat), deb taʼkidlagan. Demak, Qurʼoni karimni Alloh taolo iroda qilganidek tushunish uchun Paygʻambar alayhissalomning hadislariga murojaat qilish …

Bir hadis sharhi Islom odamlar hayoti goʻzal, jamiyat tinch-osoyishta boʻlishi uchun muayyan chegaralarni belgilagan. Bu cheklovlarni buzganlar atrofdagilarga salbiy taʼsir oʻtkazishi barobarida, oʻziga ham zulm qilgan boʻladi. Chegarani buzmaslikning eng yaxshi yoʻli esa unga yaqin yoʻlamaslikdir. Buning taʼrifini Paygʻambar alayhissalom chiroyli tarzda keltirganlar. عَنْ عَامِرٍ قَالَ: سَمِعْتُ النُّعْمَانَ بْنَ بَشِيرٍ …

Bir hadis sharhi Oʻzbek xalqi azaldan mehmondoʻstligi, shirinsoʻzligi va samimiyati bilan mashhur. Qaysi bir xonadonga kirmang, uy sohibi tanisa-tanimasa bir piyola choy taklif qiladi. Xalq orasida “Mehmon – otangdek ulugʻ” degan hikmatli soʻz ham bejiz aytilmagan. Buning zamirida ulkan maʼno yashiringan. Allomalarimizning hadis ilmiga doir asarlarini mutolaa qilganda mehmonni izzat-ikrom …

Bir hadis sharhi Rostgoʻylik eng ulugʻ xulq va qadri baland xislatlardan biridir. U dunyo-yu oxiratda saodat va najotga erishish vositalaridan hisoblanadi. Rostgoʻylikning ahamiyati, yuksak darajasi va taʼsirining kattaligi tufayli Alloh taolo bandalarni unga undadi va: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ﴾ “Ey imon keltirganlar! Allohdan qoʻrqingiz va sodiq kishilar …