MAQOLALAR

Maʼlumki, Shayboniylar sulolasining qudratli vakili Abdullaxon II ning 1598-yilda toʻsatdan vafot etishi [3:6] ushbu sulola va davlatning inqirozini boshlab berdi. Bu voqea, bir tomondan, mamlakat ichida siyosiy parokandalikni keltirib chiqargan boʻlsa, ikkinchi tomondan, tashqi kuchlar hujumi, bosimi va aralashuviga sabab boʻldi [9:88]. Xususan, shimoldan Tavakkal Sulton boshchiligidagi qozoqlar hujumi kuchaydi. …

Mustaqillikning ilk yillaridan O‘zbekiston bilan Isroil davlati o‘rtasida diplomatik aloqalar o‘rnatildi. Shu munosabat bilan 1992-yil Tel-Avivda O‘zbekiston konsulligi ochilib, ikki mamlakat fuqarolarining o‘zaro erkin kirib chiqishiga ruxsat berildi. 1997-yil aprel oyida O‘zbekiston Tashqi ishlar vazirining Isroilga rasmiy tashrifi chog‘ida madaniyat, fan va maorif sohasidagi hamkorlik haqida bitim tuzildi va konsullik …

Islomdan oldingi Oʻrta Osiyo tangalarining sezilarli qismini turkiy atamalar – hukmdor ismi, unvon va epitetlar oʻrin olgan tangalar tashkil etgan. Ularning katta bir qismi sugʻdiy, qolgan qismi esa baqtriy, pahlaviy va qadimgi turk-run yozuvida zarb qilingan. Qadimgi turkcha atamalar uchraydigan ushbu tangalar, ayniqsa, ular orasida sugʻdiy yozuv tushirilganlari Gʻarbiy Turk …

Dinlararo bagʻrikenglik gʻoyasi xilma-xil diniy eʼtiqodga ega boʻlgan kishilarning bir zamin, bir Vatanda, ezgu gʻoya va niyatlar yoʻlida hamkor va hamjihat boʻlib yashashini anglatadi. Dunyodagi dinlarning barchasi ezgulik gʻoyalariga asoslanadi, u halollik, tinchlik, yaxshilik va doʻstlik kabi bir qancha ezgu fazilatlarga tayanadi. Shuningdek, insonlarni halollik va poklik, mehr-oqibat, insonparvarlik va …

Tarixga nazar tashlasak, jahondagi hech bir yuksalish ilm-maʼrifatsiz amalga oshmagani ayon boʻladi. Miloddan avvalgi 380-yilda Platon (Aflotun) asos solgan falsafiy maktab dunyodagi ilk akademiya sanaladi. Ushbu muassasaga nisbatan qoʻllangan “akademiya” atamasi afsonaviy yunon qahramoni Akadem yoki Gekadem nomi bilan bogʻliq, degan tushuncha mavjud. Platon akademiyasida keng koʻlamli tadqiqot va oʻqitish …

Tarixdan maʼlumki, Islom dini ijtimoiy huquqlarga tegishli masalalarni doimo mukammal va keng miqyosda yoritib bergan. Chunki uning asosi Qurʼoni karim hamda hadisi sharif hisoblanadi. Bir soʻz bilan aytgandi, Islomda ijtimoiy huquqlar insonlarning bir-biriga aziyat yetkazishdan tiyilishini, aka-ukadek mehr-shafqatli va rostgoʻy boʻlishini taqozo etadi. Alloh taolo aytadi: ﴿ذَلِكَ وَمَنْ يُعَظِّمْ حُرُمَاتِ …

Oʻta shiddatli va ziddiyatli tarzda kechayotgan globallashuv jarayoni inson mohiyatini chuqurroq tadqiq etish orqali uning bunyodkorlik salohiyatidan yanada unumli foydalanishni taqozo etmoqda. Murakkab va sirli mavjudot sanalgan insonning yutuq va imkoniyatlarini, maʼnaviy borligʻini mavjud global muammolar yechimiga yoʻnaltirish dolzarb ahamiyat kasb etadi. Yozuvchi Chingiz Aytmatov “Odamlar aql-idrok bilan ish yurita …

Bu davr tadqiqotlari Turkiston oʻlkasini nafaqat hududiy jihatdan bosib olinishi, shu bilan bir qatorga oʻlka aholisi ongi va shuuriga, mahalliy boshqaruvi, iqtisodiy, siyosiy, ijtimoiy, diniy, madaniy hayotga qilgan taʼsiri oʻrganilgan. Bundan tashqari, Turkiston oʻlkasi qozixonalarida tuzilgan vasiqalar, hukmlar, xatlar, tilxatlar, iqror xati, inoyatnoma, dalolatnoma (akt), daʼvolar, qozilik ishlari reestr daftarlari …

Xiva xoni Abulgʻozixon ibn Arab Muhammadxon Xorazmiyning (1603-1664) oʻzbek tilida yozilgan “Manofiʼul inson” (“Inson uchun foydali dorilar”)[1] nomli asari tibbiyot olamida mashhurdir. Biz oʻrganayotgan davr (XVIII-XIX asrlar)da Xorazm (yoki ushbu hudud bilan bogʻliq tarz)da faoliyat olib borgan tabiblardan Jaʼfar xoja Hazoraspiy, Islom shayx Karruxiy, Mirzo Junaydulloh Hoziq, Muhammad Amin ibn …

Bugun ayrim gʻaraz niyatli guruhlar buzgʻunchi gʻoyalarni tarqatayotgani tufayli islom diniga taraqqiyotdan orqada qolgan yovvoyilarning eʼtiqodi sifatida qarashlar yuzaga kelayotgani hech kimga sir emas. Aslida ilm-fanni dunyoga tanitish va tarqatishda aynan islom dini asosiy yoʻlboshchilik vazifasini oʻtagan. Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazida tashkil etilgan “Oʻrta asrlarda islomda taʼlim tizimi”[1] seminarida …