MAQOLALAR

“Sahihul Buxoriy” asariga koʻp taʼrif berilgan. Tadqiqotchi olim, umuman, har qanday daho avval juda yuqori ilmiy-ijodiy martabaga erishadi, barcha dovonlardan oshib oʻtgach esa uning nomining oʻzi martabaga aylanadi. Masalan, Navoiyni “xalq shoiri” desak, u zotni quyiga tushirib yuborgan boʻlib qolamiz, Eynshteynni akademik atasak ham shunday. Bunday insonlar hech qanday martabaga …

Maʼlumki, Imom Buxoriy qirq yil mobaynida ilmiy safarda boʻlib, ijodiy faoliyati davomida yigirmadan ziyod asar yozgan. Uning ilmiy merosi hajmi, zamonasining ijtimoiy-maʼnaviy ilmlarini toʻla-toʻkis qamrab olgani bilan kishini hayratga soladi. Muhammad ibn Ismoil Buxoriy juda yosh paytidayoq kitob yozishni boshlagan. Xatib Bagʻdodiy uning oʻzidan rivoyat qiladi: “Oʻn sakkiz yoshga yetganimda …

“Haqiqatan ham, har bir murgʻak bolani oʻz farzandidek ardoqlab, yosh avlod tarbiyasi uchun koʻz nuri, qalb qoʻri, butun borligʻini baxsh etadigan oʻqituvchi va murabbiylar tom maʼnoda fidoiy kasb egalaridir.”[1]  Shavkat Mirziyoyev Darhaqiqat, ustoz-murabbiylar jamiyat ertangi kunining bunyodkorlaridir. El-yurtning moddiy va maʼnaviy taraqqiyoti ustozlarning mehnati va jamiyatning ularga nisbatan nechogʻlik qadrlashiga  …

Alloh  Taolo olamlarni  bunyod etgandan coʻng unga sarvar qilib Insonni – Hazrati Odam Ato alayhissalomni yaratdi. Odam Ato qovurgʻasidan Momo Havoni yaratib, ulardan farzandlarini koʻpaytirdi. Rivoyat etilishicha, odamzodning koʻngliga 3 narsa urmas, yaʼni inson 3 narsadan aslo bezor boʻlmas, doimo ardoqlar ekan. Birinchisi er uchun ayol, ayol uchun er. Chunki, ayol Odam …

Muqaddas sanalgan milliy va diniy qadriyatlarimiz asosini inson qalbini poklash va isloh etishga, komil insonni tarbiyalashga qaratilgan ezgu gʻoyalar tashkil etadi. Ayni bu jihat alloma va mutafakkirlarimiz ilmiy merosi uchun ham xosdir. Buyuk mutafakkir Abu Rayhon Beruniy (973-1048) oʻzining “Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar” asarida insonga xos odatlarni  yaxshi va yomonga …

Maʼnaviy va diniy qadriyatlarimiz tarixan uygʻun holda rivojlanib takomillashib borgan.  Ayniqsa, maʼnaviy qadriyatlar rivojida anʼanaviy islomning oʻziga xos oʻrni bor. Insoniy fazilatlarning eng yuqori choʻqqisi, shubhasiz, odob durdonalaridir. Xususan, bugungi kunda komil insonni kamol toptirishda maʼnaviy qadriyatlarning ahamiyati beqiyos.  Bu borada, millatimizning maʼnaviy qadriyatlari haqida gap ketganda uzoq asrlar qaʼrida …

Buyuk Ipak yoʻlining markaziy tarmoqlari Samarqand Sugʻdi orqali oʻtgani bois markaziy Sugʻdda joylashgan Dabusiya shahri qadimda xalqaro savdo-sotiq munosabatlarida muhim oʻrin tutgan. Dabusiyada nafaqat savdo-sotiq, balki meʼmorlik, hunarmandlik, toʻqimachilik, kulollik va dehqonchilik kabi sohalar ham ancha rivoj topgan. Jumladan, ipdan toʻqilgan “vedariy” navli matosi jahon bozorlarida juda xaridorgir boʻlgan. Bu …

Alloh taolo barcha mahluqotlar orasida insonni eng aziz va mukarram qilib yaratdi. Insonlar orasidan imonli, taqvoli, sabrli va solih bandalarini hidoyat sari yoʻlladi. “Ey imon keltirganlar, sabr qilinglar, sabrda ustun boʻlinglar va doimo kurashga shay boʻlib turinglar, Allohdan qoʻrqinglar, shundagina najot topasizlar” (“Oli Imron” surasi, 200–oyat). Alloh taolo Qurʼoni karimning juda koʻp oyatlari orqali …

Islom dinida farzand tarbiyasi ibodat darajasidagi amallar qatoriga kiradi. Shu sababli donishmand ota-bobolarimiz, oqila onalarimiz farzand tarbiyasiga alohida eʼtibor berib kelgan. Tarixga nazar tashlasak, bunga juda koʻp misollarni koʻramiz. Jumladan, muhaddislar sultoni Imom Buxoriyning buyuk olim boʻlib yetishishida ota-onasining ulkan xizmatlari, uzoq yillik mashaqqatlari mujassamdir. Imom Buxoriyning otasi Ismoil ibn …

Imom Moturidiy Allohga makon isbot qiladiganlarga raddiya berib bunday deydi: “Ahli islom Allohga makon isbot qilish qilmaslik borasida ixtilof qildi. Baʼzilar: “Alloh Arshning ustida qaror topgan”, deb daʼvo qildi. Ularning nazdida Arsh farishtalar koʻtarib turadigan taxt hisoblanadi. Ular oʻz soʻzlariga “Rahmon Arsh ustiga istivo qildi” (Toha surasi, 5-oyat), oyatini va odamlar qoʻllarini …