MAQOLALAR

“Albatta, haqiqiy moʻminlar Allohga va Uning Rasuliga iymon keltirgan, soʻngra shubha qilmagan va Allohning yoʻlida mollari va jonlari ila jihod qilganlardir. Ana oʻshalar, oʻshalargina (iymonida) sodiqlardir” (Hujurot surasi, 15-oyat). Baʼzilari esa qandaydir obroʻ yoki mol-mulk orqasidan quvgan gumroh kimsalardir. Yana baʼzilari esa alamzada hayotda maqsadlariga erisholmagan odamlardir. Ular umuman ilm …

Buyuk mutafakkir, davlat va jamoat arbobi Alisher Navoiy qoldirgan maʼnaviy meros nafaqat xalqimizning, balki butun insoniyatning maʼnaviy mulkiga aylangan. Chunki, hazratning insonparvarlik gʻoyalari millatidan, jinsidan, ijtimoiy kelib chiqishidan qatʼiy nazar umuminsoniyatning manfaatiga xizmat qilmoqda. Navoiy ijodining markazida inson turadi. Allomaning nazaridagi inson ijodkor, qobiliyatli, bilimli, sabr-qanoatli, rostgoʻy adolatli, halol, insofli …

Islom insonni mukarram qilish boʻyicha koʻrgan choralar ichida libos masalasi ham bor. Bu masalada insonning kiyinish madaniyatiga rioya qilishi oʻzi uchun obroʻ va martaba ekani, goʻzallik va ziynat ekani bir nechta kitoblarimizda zikr qilingan. Alloh taolo Aʼrof surasida marhamat qiladi: “Ey Odam bolalari, batahqiq, sizlarga avratingizni toʻsadigan libos va ziynat …

Oʻrta Osiyoning oʻtmishi, madaniyati, oʻzbek va tojik xalqlari adabiyotining tarixi, bu qardosh xalqlarning klassik shoirlari, tazkiranavislari, adiblari va maʼrifatparvar olimlari toʻgʻrisida tadqiqot ishi olib borgan va olib borayotgan har bir ilm ixlosmandi sharqshunos va adabiyotshunos olim, Buxoro tarixining mohir bilimdoni Sadriddin Ayniyning (1878-1954) “Namunai adabiyoti tojik” (“Tojik adabiyotidan namunalar”) asariga murojaat etadi. …

eʼtibor berish zarur hisoblanadi. Yordamga muhtoj insonlarga koʻmak berish umumiy qilib “ijtimoiy himoya” deb ataladi. Islomdagi ijtimoiy himoya alohida eʼtibor qaratilgan muhim jihatlardan biri boʻlib, u faqat moddiylik bilan cheklanib qolmaydi, balki  ruhiy jihatdan qoʻllab-quvvatlashni ham nazarda tutadi. Ijtimoiy himoya atamasi ijtimoiy xavfsizlik bilan bir xil ifodalanadigan tushuncha boʻlib, u …

Oʻrta Osiyoda islom dinining yoyilishi maʼnaviy hayotdan tashqari meʼmorchilikka ham oʻz taʼsirini koʻrsatgan. VIII asrning boshida Samarqandni arab xalifaligining qoʻshini zabt etgach, bu yerda ham islom dinining tarqalishiga zamin yaratiladi. Yuqorida taʼkidlaganimizdek, yangi din va mafkura nafaqat siyosiy, balki ijtimoiy-iqtisodiy hayotga ham katta taʼsir koʻrsatadi. Xususan, bu moddiy madaniyatda, ayniqsa, …

Islom taqvimi oʻn ikki oydan iborat. Ammo biz bu oylarning baʼzilari haqidagina maʼlumot bilamiz, xolos. Aksariyat odamlar Ramazon oyida roʻza tutishni, Zulhijjada esa qurbonlik qilishni biladi. Lekin muharram oyi goʻyoki unchalik mashhur emasdek. Vaholanki, hadisi shariflarda bu oy – Alloh taoloning oyi deb ataladi, boshqa hech bir oyga bunday sharaf berilmagan. Muharram oyi …

XIX asrning oxiri XX asrning boshi jahon sivilizatsiyasining taraqqiyotida keskin burilishlar davri boʻldi. Bu davrda chuqur islohotlar, birinchi va ikkinchi jahon urushi boʻlib, ilm-fan taraqqiyotida tub sifatiy oʻzgarishlar roʻy berdi. Bir jamiyatning butunlay yod jamiyat taʼsirida qolishi nafaqat hayotda balki kishilarning falsafasida ham inqilob yasadi. XIX asrning oxiri va XX …

Gʻarbiy Sibirda Buxoro amirligidan borib yashab qolgan xalqlar talaygina boʻlib ular “Sibir Buxoriylari” nomi bilan tarixda mashhur boʻlgan [1:77-85]. Sibirda yashagan Oʻrta Osiyoliklar xonliklar davridan oldin ham u yerda umrguzaronlik qilgan. Asrlar davomida Gʻarbiy Sibir deyarli Buxoro amirligining koloniyasiga aylanib qolayozgandi. Sibir Buxoriylari bu yerda yashayotgan tatarlar (aslida turkiy xalqlar) bilan …

Hozirgi kunda, ilm-fanda “Tasavvuf mavzusi” doirasida olib borilayotgan ilmiy izlanishlar xususida koʻplab bahs-munozaralar boʻlib oʻtmoqda. Bu munozaralar bir tomondan, tasavvufning toʻliq oʻrganilgani va uni qayta-qayta tadqiq etishning zarur emasligi toʻgʻrisida boʻlsa, ikkinchi tomondan, tasavvufni nafaqat tarixiy nuqtai nazardan oʻrganish kerakligi, balki uning immanent jihatlarini ham oʻrganishning zarurligi toʻgʻrisidadir. Tasavvuf taʼlimoti …