MAQOLALAR

Butun umrini el yurt farovonligi yoʻlida ezgu ishlarga baxsh etgan, ulugʻ shoir, mutafakkir hamda yirik davlat arbobi Alisher Navoiyning odil hukmronligi toʻgʻrisidagi qarashlari hayotiyligi bilan hamon qadrlidir. Navoiy “Hayrat-ul abror” va “Sadiy Iskandariy” dostonlarida oʻz orzusidagi odil podshoh timsolini yaratadi va shunday podshohning siyosati tufayli vujudga kelgan kuchli davlatchilik gʻoyalarini …

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 29 oktyabrdagi “Ilm-fanni 2030 yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash toʻgʻrisida”gi PF-6097-son farmonida rivojlanayotgan mamlakatlar raqobatbardoshlikni oshirish va mustahkamlash boʻyicha yuqori texnologiyali ishlab chiqarish va global marketingni faol oʻzlashtirish, ustuvor yoʻnalishlarda oʻz ilmiy maktablarini tashkil etish, tajribali va malakali mutaxassislarni jalb etish, innovatsion salohiyatga ega istiqbolli startaplarni …

Butun dunyo mamlakatlarini ekstremizm va terrorizm tashvishga solib kelmoqda. Hozirda ekstremizm va terrorizm dunyo mamlakatlari uchun nafaqat tashqi, balki ichki xavfsizlikka ham daxldor masalaga aylandi. Shu bilan birga hozirda koʻplab shaxslarning ekstremistik va terroristik tashkilotlar taʼsiriga tushib qolayotganliklari turli xil ijtimoiy muammolar, davlat va jamiyat xavfsizligiga putur yetkazuvchi tahdidlarni yuzaga …

Oʻrta asrlardan boshlab Turkiston madaniy hayotida maktab va madrasa alohida ahamiyat kasb etgan. Taʼlim tizimining bu bosqichi yoshlarning ilm-fan oʻrganishida asosiy poydevor vazifasini oʻtagan. Ammo xalqaro savdoning quruqlik orqali tanazzuli, siyosiy parokandalik va XIX asr oʻrtalarida chet el mustamlakachilarning bosqini maorif tizimi rivojiga salbiy taʼsir etdi. Bu holat mamlakatni zamona …

Yurtimiz qadim asrlardan turli madaniyat, til, urf-odat, turmush tarziga ega boʻlgan, xilma-xil dinlarga eʼtiqod qiluvchi va bir-biriga oʻxshash boʻlmagan turli xalqlar, millatlar yashab kelayotgan zamindir. Mustaqillikning dastlabki yillaridanoq yurtimizda turli dinlarga mansub qadriyatlarni asrab-avaylashga, barcha fuqarolarga oʻz eʼtiqodini amalga oshirish uchun zarur sharoitlarni yaratib berishga, dinlar va millatlararo hamjihatlikni yanada …

Hozirgi kunda tariqatga ergashish kerak, musulmon kishi u siz yashab boʻlmaydi, deya koʻplab insonlarni oʻz yoʻliga ergashtirayotgan kimsalar mavjud. Tariqat haqiqatdan ham musulmon kishi ergashiladigan, musulmon kishi hayotining mazmuni boʻlgan, hamda odob-axloq dasturi sanaladigan yoʻldir. Ammo bu kim tariqatga ergashish daʼvosi bilan chiqsa unga ergashish kerak degani emas. Zero bu …

Oʻrta Osiyo xonliklari ichida Buxoro amirligi alohida mavqeiga ega boʻlgan, katta hududlarni egallagan davlat edi. Manbalarga koʻra, XVIII asrning oʻrtalariga kelib Buxoro amirligi hududlarida birmuncha oʻzgarishlar sodir boʻladi. Bu davrda Buxoro hukmdorlari oʻz tasarruflarida Buxoro shahri va uning atrofidagi Vobkent, Gʻijduvon, Qorakoʻl, Vagʻoza tumanlari, Qashqadaryo va Miyonqol vohalarini saqlab qololgan …

Agar ijtimoiy-falsafiy fikrlar tarixiga nazar tashlasak, jamiyat ideosferasidagi oʻzgarishlarning insoniyat taraqqiyotiga taʼsirini ajdodlarimiz qoldirgan ilmiy meroslarida koʻrishimiz mumkin. Buyuk allomalar, tarixiy shaxslar, siyosiy arboblar oʻzlarining hayot saboqlari, tarix tajribalari va oʻz oldlariga qoʻygan maqsadlarini eʼtiborga olib jamiyat ideosferasidagi oʻzgarishlar orqali jamiyat, millat taraqqiyotiga ijobiy yoki salbiy taʼsir koʻrsatishga harakat qilganlarining …

Oʻrta asrning buyuk olimi, faylasufi va mutafakkiri Abdurahmon ibn Muhammad ibn Xaldunning ilmiy qarashlari hamda merosi hozirda ham  oʻz ahamiyatini yoʻqotmagan. Ibn Xaldun 1332 yilda Shimoliy Afrikaning Tunis shahrida tugʻilib, oʻz davrining olimlaridan Qurʼon, hadis, huquq, tilshunoslik kabi fanlarni oʻzlashtirgan. Mutafakkir tarix, tasavvuf, mantiqqa doir asarlar va sheʼrlar yozgan. Alloma …

Islom huquqida nikohning qoʻshimcha sharti sifatida “kafoat” koʻrsatiladi. Kafoat – lugʻatda “teng boʻlish”, “barobar boʻlish” maʼnosida keladi. Islom huquqida esa nikohlanayotgan tomonlarning, toʻgʻrirogʻi erning ayolga teng yoki mos boʻlishiga aytiladi. Nikohda tenglik quyidagi olti narsada namoyon boʻladi: nasl­-nasab, din, ozodlik, boylik, hunar va dindorlik. Fikrimizcha, bu shartlar nisbiydir. Shuningdek, u …