MAQOLALAR

Mazkur “Sulosiyotul Buxoriy”ning muqaddimasi Ibn Hajar Asqaloniyning (1372/1449 y.) muqaddimasidagi jumlalar bilan boshlangan. Ibn Hajar Asqaloniy “Al-Jomiʼ as-sahih”ning eng mashhur sharhlaridan biri “Fathul Boriy”ning muallifidir. U zot qohiralik boʻlib, xalq orasida shofeiy mazhabining taniqli olimi, muhaddis va muarrix sifatida tanilgan. Ibn Hajar Asqaloniy “Fathul Boriy”dan tashqari “Ad-Durarul komina”, “Lisonul mezon”, …

Islomda ilm talabi har bir musulmon erkak va ayolga farz qilingan. Buni quyidagi hadislar misolida koʻrish mumkin. Abu Dardo roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning: “Kim ilm talab qilish yoʻliga yursa, Alloh unga jannat yoʻlini oson qilib qoʻyadi. Albatta, farishtalar tolibi ilmni rozi qilish uchun qanoatlarini yozib qoʻyadilar. Albatta, …

Abu Abdulloh Muhammad ibn Ismoil Buxoriy “Amirul muminin fil hadis” “(Hadis ilmida muminlarning amiri)” “Imomul muhaddisin” (Muhaddislar imomi), “Imomud dunyo” “(Dunyo imomi)” va “Shayxulislom”[1] rutbalariga sazovor boʻlgan. Allomaning hayoti va boy maʼnaviy merosini keng tadqiq etish yuzasidan nafaqat yurtimiz, balki butun islom olamida keng qamrovli ishlar amalga oshirib kelinmoqda. Manbalarda Imom …

Islom dini taʼlimotlari va qonunlari insonlarning dunyo va oxirat saodatiga erishishi uchun Parvardigori bilan aloqasini toʻgʻrilashga qaratilgan. Shu bilan birga, islom odamlarning bir-biri bilan munosabatlarini tartibga soluvchi hukmlarni joriy qilgan, toki jamiyatda birodarlik va mehr-oqibat ustuvor boʻlsin. Bunga uning har bir aʼzosi oʻzining shaxsiy foydasi kabi boshqalarning ham manfaatini koʻzlasagina …

Islom dini odamlarni eng yuksak fazilatlar egasi qilib tarbiyalaydi, insonparvarlik, xalqparvarlik, adolat, halollik, boshqa dinlarga ehtirom, olijanob axloqni targʻib etadi. Islomiy aqidaga toʻgʻri amal qilib yashagan inson mansab, moddiy manfaatni koʻzlab emas, balki Allohning roziligi yoʻlida jamiyat baxt-saodati uchun sidqidildan mehnat qiladi. Bunday tushuncha har bir ezgu niyatli kishining oliy …

Imom Buxoriy oʻzining shoh asari boʻlmish “Sahihul Buxoriy”ni jamlashda barcha jihatlarni eʼtiborga olgan. Deylik, bu toʻplamdan fiqh yo kalom ilmi mutaxassislari ham, yoki aqida ulamolari ham keng foydalanadi. Yaʼni, har bir soha vakili undan oʻziga foyda oladi. “Sahihul Buxoriy” bilan tanishgan kishi Imom Buxoriy bu asarni yozishda oddiy insonlarni, yaʼni …

Uchinchi dars. Alloh taolo va Rasulining haqlari. Ey oʻgʻlim! Alloh taolo seni yaratdi, paydo qildi. Oʻzining zohiriy va botiniy[1] neʼmatlarini senga mukammal qilib berdi. Avvalida sen onang qornida nutfa eding. Unda sen Rabbingning hifzida boʻlib, Uning rahmati ila tugʻilding va komil insonga aylanding. U senga soʻzlovchi til, koʻruvchi koʻz, eshituvchi quloq, …

Jamiyatda insonlarning bir toifasini yetim, zaif va miskinlar tashkil etadi. Ularga yaxshilik qilish, yordam koʻrsatish va mehr-muruvvatli boʻlish har bir insonning burchidir. Shunda ular boqimanda boʻlmaydi, birovga zarari yetmaydi va oʻzlaridagi muammoni his qilib yashaydi. Boshqalar orasida oʻzini noqulay his qilmaydi.  Qurʼoni karim va Paygʻambarimiz sollallohu alayhi vasallamning hadislarida yetim …

Nasihat kishini notoʻgʻri, xato yoʻldan toʻgʻri yoʻlga, zalolatdan hidoyatga olib chiquvchi omildir. Shu sababli inson toyilish va xatolardan, jamiyat esa axloqsizlik va ijtimoiy tubanlikdan saqlanadi. Nasihat sabab moʻmin-musulmonlar bu muqaddas dinda qoim turadi. Imom Buxoriyning ushbu mavzuga oid “al-Adabul mufrad” asarida keltirgan bir hadisining sharhiga toʻxtalib oʻtamiz: ٨ – حَدَّثَنَا …

Bir hadis sharhi Imom Buxoriyning “Sahihul Buxoriy” toʻplamida kelgan hadislar hayotning barcha jabhalarini qamrab oladi. Shulardan biri odamlar orasida salomni yoyish haqidagi hadisdir. Ulamolar ushbu hadisi sharifni qanday sharhlaganini va unda bayon etilgan ijtimoiy masalalarni oʻrganamiz. عن البراء بن عازب رضى الله عنهما قال: أمرنا النبى صلى الله عليه وسلم …