MOTURIDIY VA MAHDUMI AʼZAM QADAMJOSI OBOD BOʻLADI

MOTURIDIY va MAHDUMI AʼZAM
qadamjosi obod boʻladi,
YANGI OBYEKTLAR VA UY-JOYLAR BARPO ETILADI

Viloyat qurilish va uy-joy kommunal xoʻjaligi bosh boshqarmasi tomonidan Imom Moturidiy va Mahdumi Aʼzam ziyoratgohlarini rekonstruksiya va restavratsiya qilish, shuningdek, viloyatdagi boshqa loyihalar bilan OAV vakillarini tanishtirish maqsadida press-tur tashkil etildi.

DUNYO MUSULMONLARINING 70 FOIZI MOTURIDIY TAʼLIMOTI ASOSIDA ISLOM DINIGA EʼTIQOD QILADI

Yaqinda davlatimiz rahbari Samarqandga tashrifi davomida Imom Moturidiy majmuasida qurilish va taʼmirlash ishlarini olib borish, Oqdaryo tumanidagi naqshbandiya taʼlimotining rahnamolaridan biri Mahdumi Aʼzam qadamjosini taʼmirlash va obodonlashtirish haqida aytib oʻtgan edi.

– Ushbu maqbara 2000-yilda birinchi Prezidentimiz tashabbusi bilan buyuk imom, faqih, kalom ilmining sohibi, moturidiya taʼlimotining asoschisi Abu Mansur Muhammad ibn Muhammad ibn Mahmud al-Moturidiy sharafiga bunyod etilgan, — deydi Imom Moturidiy majmuasi rahbari Ulugʻbek Amirov. — Moturidiy 870-yilda Samarqandning Moturid qishlogʻida tavallud topgan va umrining oxiri (944-yil)ga qadar shu yerda yashagan. Yuzlab ulugʻ allomalar, sayyidlar, shayxlar, imomlar va gʻoziylar Chokardiza qabristonida dafn etilgan. Moturidiy Imom Aʼzam Abu Hanifa mazhabini rivojlantiradi, islom dinining turli oqim va guruhlarga boʻlinib ketishini oldindan koʻra olgan va buni oldini olishga uringan. Dunyo musulmonlarining 70 foizi al-Moturidiy taʼlimoti asosida islom diniga eʼtiqod qilishi olim yaratgan “Moturidiya” taʼlimot maktabi gʻoyalarining qanchalik ahamiyatli ekanidan dalolat beradi.

Prezidentimiz qaroriga koʻra, bu yil yurtimizda alloma tavalludining 1155 yilligi keng nishonlanadi. Qayd etilganidek, Moturidiy majmuasida 1 ming 500 kishiga moʻljallangan jome masjid, maʼmuriy bino qurilishi koʻzda tutilgan. U yerda kutubxona, majlislar zali, innovatsion muzey hamda mutaxassislar uchun xonalar boʻladi. Majmua yaqinida ziyoratchilar uchun avtoturargoh, tahoratxona quriladi. Albatta, bu ezgu ishlar Moturidiy bobomizning boy ilmiy-maʼnaviy merosi va taʼlimotini chuqur oʻrganish, tadqiq etish hamda mamlakatimizda islom qadriyatlarini asl holatda targʻib qilish va sof aqidaviy yoʻnalishni keng yoyishda muhim ahamiyat kasb etadi.

MAHDUMI AʼZAM PAYGʻAMBARIMIZ AVLODIDAN

Mahdumi Aʼzam 1461-yilda Namangan viloyatining Kosonsoy tumanida tugʻilgan. Manbalarga koʻra, Mahdumi Aʼzam hazratlari 21 ajdod bilan paygʻambarimiz Muhammad alayhissalomga yetib boradi, yaʼni paygʻambar avlodidan. Yoshlik chogʻida Fargʻonadagi madrasada savod chiqarib, Samarqandda Xoja Ahror Valiyning shogirdi Muhammad Qoziy qoʻlida pirlik darajasiga yetishadi. Keyinchalik oʻzi tariqat ilmiga doir 40 dan ziyod asar yozadi va 60 nafar shogirdini pirlik darajasiga yetkazadi. Bu zotga ilm va din yoʻlidagi xizmatlari uchun “Mahdumi Aʼzam” unvoni beriladi. Aʼzam arabchada ulugʻ maʼnosini bildiradi, yaʼni alloma ulugʻlik darajasiga erishgan. 1542-yilda 81 yoshida Samarqandda vafot etgan.

Majmua Mahdumi Aʼzamning nabirasi Xoʻja Hoshim davrida 1618-yilda Samarqand hokimi Yalangtoʻsh Bahodir tomonidan bunyod etilgan.

Alloma mangu qoʻnim topgan ziyoratgoh Prezidentimiz tashabbusi bilan rekonstruksiya qilinadigan boʻldi. Mahdumi Aʼzam ziyoratgohining umumiy maydoni 4,7 gektarni tashkil etadi. Maqbara yonida uch qavatli avtoturargoh, tahoratxona, masjidga qoʻshimcha ayvonlar qurilishi rejalashtirilmoqda. Shuningdek, hududda obodonlashtirish ishlari olib borilib, ziyoratchilar uchun dam olish maskanlari ham barpo etiladi.

180 MING AHOLI UCHUN ZAMONAVIY SHAHARCHA BARPO ETILMOQDA

Keyingi manzil Shirin direksiyasi boʻldi. “Shirin” biznes shahri Samarqandning shimoliy qismida, Zarafshon daryosi boʻyida joylashgan. Umumiy maydoni 665 gektarni tashkil etadi. Loyiha 180 ming nafar aholi uchun moʻljallangan boʻlib, turarjoy hududlari, maʼmuriy va biznes markazlari, taʼlim va tibbiyot muassasalari, shuningdek, zamonaviy transport va muhandislik kommunikatsiyalarini oʻz ichiga oladi. Shahar qurilishi Samarqand mintaqasini rivojlantirishga qaratilgan urbanistik strategiyaning bir qismi boʻlib, zamonaviy meʼmoriy yechimlar va ilgʻor qurilish texnologiyalaridan foydalangan holda amalga oshiriladi. Loyiha yuqori darajadagi energiya samaradorligi va ekologik xavfsizlikni taʼminlashga qaratilgan.

– Shaharda energiya taʼminotining 30 foizi quyosh panellari, 60 foizi suv va chiqindilarni qayta ishlash texnologiyalaridan foydalangan holda taʼminlanadi, — deydi Shirin direksiyasi bosh muhandisi Botir Pardayev. — Shuningdek, shaharchada kogeneratsiya qurilmalari joriy etiladi. Ushbu tizimlar bir vaqtning oʻzida issiqlik va elektr energiyasini ishlab chiqarish imkonini beradi. Shaharda “aqlli” suv taʼminoti, avtomatlashtirilgan energiya boshqaruvi va ekologik toza transport tizimlari joriy etiladi. Loyihaning birinchi bosqichi 100 gektar hududni qamrab olib, 30 ming aholi istiqomat qilishi uchun moʻljallangan. Ushbu bosqich doirasida 6 ta asosiy lot turli funksiyalar uchun qurilishi rejalashtirilgan.

Shaharsozlikning zamonaviy transport infratuzilmasini yaratish maqsadida monorels tizimi va osma koʻpriklar qurilishi koʻzda tutilgan. Monorels tizimi aholi va sayyohlar uchun tez va qulay jamoat transporti boʻlib, shaharning asosiy hududlarini birlashtiradi. Bu esa yoʻllardagi tirbandlikni kamaytirish va ekologik toza transport vositalaridan foydalanish imkonini beradi.

Taʼkidlanishicha, Shaharchada aholi uchun qulaylik yaratish maqsadida 70 foiz turarjoy binolarining birinchi ikki qavati savdo va xizmat koʻrsatish maydonlari uchun ajratiladi. Birinchi bosqich qurilishi doirasida 88 ta turarjoy binosi barpo etilib, 3 060 oʻrinli 8 ta bolalar bogʻchasi va umumiy 10080 oʻrinli 6 ta umumtaʼlim maktabi quriladi. Avtomobillar uchun 7 ming oʻrinli yerosti avtoturargohlari barpo etiladi. Mazkur loyiha doirasida taʼlim, tibbiyot, savdo va xizmat koʻrsatish sohalarida 10 mingdan ortiq yangi ish oʻrinlari yaratiladi.

HARBIY GOSPITAL OʻRNIDA BOLALAR VA JAMOAT PARKLARI TASHKIL ETILADI

Samarqand shahrida aholining uy-joyga boʻlgan ehtiyojini qondirish maqsadida zamonaviy turarjoylar barpo etiladi. Jumladan, shahardagi Baraka, Ipak yoʻli, Temiryoʻlchilar, Maysazor, Mehnat va Matonat mahallalari hududida renovatsiya asosida uy-joylar bunyod etiladi. Ushbu massiv 301 gektar maydonni egallab, 141,2 gektarida turarjoylar quriladi. Massivda maʼmuriy markaz, xizmat koʻrsatish binolari, loyihaviy sanoat hududi ham boʻladi. Shu bilan birga, Samarqand shahridagi Oʻzbekiston koʻchasida joylashgan harbiy gospital oʻrnida bolalar va yashil jamoat parklari barpo etilishi rejalashtirilmoqda.

– Bolalar va yashil jamoat parklari qurilishi rejalashtirilayotgan hududning yer maydoni 5,4 gektar boʻlib, binolar soni 20 ta, shundan uchtasi madaniy meros obyekti, — deydi viloyat qurilish va uy-joy kommunal xoʻjaligi bosh boshqarmasi axborot xizmati rahbari Sarvar Bobonazarov. – 1870-yillarda qurilgan mazkur tarixiy obyektlar atrofida koʻp yillik daraxtlar mavjud. Bugungi kunda ushbu gospital oʻrnida istirohat bogʻi tashkil qilish maqsadida mukammal loyiha ishlab chiqilmoqda. Yaʼni, binolarga zarar yetkazmagan holda muzey, kreativ toʻgaraklar, pavilonlar, yopiq va ochiq attraksionlar, asosiysi, hududdagi aholi va sayyohlar uchun dam olish maskani tashkil etiladi.

F.FAXRIDDINOV,
“Zarafshon” gazetasi 2025-yil 2-aprel, 39 (24.065)-son