MAQOLALAR

Islom dini inson hayotining har bir jabhasini oʻzida mujassam etgan, har zamonga mos ezgulikka asoslangan bagʻrikeng, moʻtadil dindir. Islom faqat diniy ahkomlardan iborat boʻlgan din emas, balki u jamiyat maʼnaviyati va maʼrifatini shakllantiruvchi hamda kamolga yetkazuvchi hamda uning ijtimoiy-siyosiy, ruhiy-maʼnaviy talablarini qondiruvchi dindir. Ammo, islomiy arkonlarning ijrosi barobarida inson diniy …

Din – arabcha soʻz boʻlib, “eʼtiqodga ehtiyojli har bir insonning talabini qondirishni oʻzida mujassam etuvchi” degan maʼnoni anglatadi. Islom dinining aqidaviy asosi Alloh taologa, paygʻambarlarga, farishtalarga, muqaddas kitoblarga, oxiratga, barcha yaxshilik va yomonlik Yaratganning irodasi bilan boʻlishiga ishonmoqdir. Mutlaq olganda, din ezgulik manbai hisoblanadi. Ammo sof islomiy eʼtiqod notoʻgʻri talqin …

Kim imonning olti ruknini qalbi bilan tasdiqlab, tili bilan iqror boʻlsa, u haqiqiy moʻmindir. Alloh taolo: ﴿أأُولَئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا﴾  “Ana oʻshalar haqiqiy moʻminlardir”[1], degan. Hech bir moʻmin “Inshaalloh, men moʻminman” deyishi joiz emas. Bu xuddi “Inshaalloh (Xudo xohlasa) men tirikman yoki inshaalloh men yosh yigitman”, deyish joiz boʻlmaganiga oʻxshaydi. …

Islom olamida koʻp asrlardan buyon faoliyat yuritib kelayotgan hanafiy, shofeʼiy, hanbaliy va molikiy mazhablarining haq ekaniga musulmon olimlari ijmo qilgan. Ular mazkur mazhablarning fatvolari Qurʼon va sunnatga tayanishini bir ovozdan tasdiqlagan. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Sizlarga ikki narsani qoldiryapman. Ularni mahkam tutsangiz, hargiz adashmaysiz. Biri Allohning kitobi, ikkinchisi mening sunnatimdir”, …

«Agar ogohsan sen – shohsan sen. Agar shohsan sen – ogohsan sen»  “Avliyolarning  avliyosi”, “mutafakkirlarning  mutafakkiri”, “shoirlarning sultoni” bobomiz Alisher Navoiy hazratlari naqadar chiroyli taʼrif berganlar oʻz asarlarida! «Ogohlik» coʻzining maʼnolarini bugungi zamon sharoitidan kelib chiqib, yanada keng miqyosda tushunishimizga toʻgʻri keladi. Yaʼni, bugungi ogohlik xalqimiz, ayniqsa yoshlar qalbini, ruhiyatini, …

(Bir hadis sharhi) Dinimiz inson shaxsiyatini shakllantirishda aqlga tayanish, odamlarga koʻr-koʻrona taqlid qilmaslik, har bir chaqiriqqa ergashib ketavermay mulohaza bilan ish koʻrishni muhim omillardan deb biladi.  عَنْ حُذَيْفَةَ، قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ‏ «‏ لاَ تَكُونُوا إِمَّعَةً تَقُولُونَ إِنْ أَحْسَنَ النَّاسُ أَحْسَنَّا وَإِنْ ظَلَمُوا ظَلَمْنَا وَلَكِنْ وَطِّنُوا …

Etyud Koʻpchilik sanʼat asari bilan tanishishdan oldin, uning muqaddimasiga duch kelasiz. Muqaddima har xil shaklda boʻlishi mumkin: masalan, spektaklda prolog, operada uvertyura, ayrim kitoblarda soʻz boshi deb atalishi mumkin, lekin qayerda qanday nom olishidan qatʼi nazar, uning vazifasi – sizni oʻsha sanʼat asari ruhiga olib kirish, sizni oʻsha sanʼat asari …

Islom dinida yoshlarning ilm olishiga juda katta eʼtibor berilgan. Yoshlarni ilmga yoʻnaltirish islom dinining talabi, desak toʻgʻri boʻladi. Hatto ilm olish islomda ibodat darajasiga koʻtarilgan. Bu Qurʼoni karim oyatlari va Nabiy sollallohu alayhi vasallam hadislarida ham oʻz ifodasini topgan: قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُولُو …

Til insonga ato etilgan suv va havodek bebaho neʼmat. Misol uchun, qarshingizdagi odamga “men hozir bozorga borib keldim” degan gapni til vositasida bir-ikki soniyada yetkazish mumkin. Lekin xuddi shu xabarni imo-ishora bilan anglatish uchun ancha koʻp vaqt kerak boʻladi. Tilning naqadar muqaddasligi va hayot uchun qanchalar zarurligi haqida Qurʼoni karimda …

Ixtilof lugʻatda “har xillik” degan maʼnoni anglatadi. Sharʼiy istilohda esa mujtahidlarning biror fiqhiy masalada har xil qarashlari tushuniladi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam shuni nazarda tutib: “Olimlarning ixtilofi ummatim uchun rahmatdir”, deganlar.  Islom olamida mazhab (barcha fiqhiy masalalarning yechimi jamlagan dastur)lar toʻrttadan oshmaydi. Ular hanafiy, shofeʼiy, molikiy va hanbaliy mazhablaridir. Mana …