MAQOLALAR

Sharq Renessansining mashhur faylasufi va Islom tamadduni ustuni va poydevorlaridan biri mutafakkir, alloma Muhammad Gʻazzoliy hisoblanadi. Imom Gʻazzoliy fiqh, aqida, kalom va tasavvuf ilmida yetuk boʻlib, uning zakovati butun Sharq va Gʻarb faylasuflari tomonidan tan olinadi. Gʻazzoliyning ijtimoiy-siyosiy qarashlari asosan uning fors tilida yozilgan “Nasihatul mulk” asarida oʻz aksini topgan. …

Oʻzining bebaho badiiy va ilmiy asarlari bilan Sharq xalqlari taraqqiyotiga kuchli taʼsir koʻrsatgan ulugʻ mutafakkir Alisher Navoiyning bebaho asarlarida insoniy tuygʻularning oliy darajadagi talqinini koʻramiz. Ulugʻ Tangri tomonidan insonga berilgan neʼmatlarning barcha-barchasi Alisher Navoiy qalamidan chetda qolmagan. U oʻz ijodida har bir voqea-hodisa, his-tuygʻuga alohida eʼtibor bilan qaraydi. Uning hayotdagi …

Imom Termiziy, Abu Dovud va Nasoiy sunanlarining bir-biriga yaqinligi borasida Abu Jaʼfar ibn Zubayr aytadi: “Abu Dovud ahkom oyatlarini mukammal jamlagan boʻlib, bu ishni biror muhaddis amalga oshirmagan. Imom Termiziy yangi uslubda hadislarni jamlagan boʻlib, unga sherik boʻladigan biror muhaddis yoʻq. Ammo imom Nasoiy bu yoʻllarning eng goʻzalini va eng …

Muhaddislar hadis toʻplamlarini yozish jarayonida hadislarni turli mavzularga boʻlib chiqib, oʻz kitoblariga kiritgan. Natijada koʻplab hadis toʻplamlari vujudga kelgan. Hadis toʻplamlari orasida “sunan” nomi bilan yuritiladigan asarlar alohida ahamiyatga ega. Sunan soʻzi sannat soʻzining koʻpligi boʻlib, odatlar, anʼanalar va rivoyatlar maʼnolarini bildiradi. Hadis toʻplami turi sifatida bunday asarlarda ahkom hadislar …

(1-qism)Buxoro hunarmandlari toʻqigan matolar ilk oʻrta asrlardayoq mashhur boʻlib, Amir Temur va temuriylar davrida ham bu matoning shuhrati pasaymagan. Zandanicha matosining Yevropa mamlakatlariga tarqalishi haqida maʼlumotlar saqlanib qolgan boʻlib, tarixiy adabiyotlarda bu matoni XIV-XV asrlarda oddiy aholining sotib olishga moliyaviy ahvoli yoʻl qoʻymagani bilan bogʻliq maʼlumotlar mavjud. Jumladan, Tevton diniy-ritsarlik …

Amir Temur va temuriylar davrida Movarounnahr siyosiy-iqtisodiy, madaniy jihatdan gullab-yashnadi. Mamlakat rivoji va xalq farovonligi uchun Amir Temur hunarmandlik va savdo-sotiq ishlariga, ayniqsa, katta ahamiyat qaratgandi. Aynan hunarmandlar va savdo ahlining qoʻllab-quvvatlashlari Amir Temurning hokimiyat tepasiga kelishida muhim omil boʻlib xizmat qilgan. Sohibqiron siyosatini uning avlodlari ham davom ettirib, Samarqand, …

(1-qism) Qurʼoni karimda tamsillarni tashbeh usulida keltirish ham uning xususiyatlaridan biri boʻlgan va arablarni lol qoldirgan. Chunki, tamsiliy tashbehda hodisa ham, ifoda ham ochiq-oydin koʻrinib turadi va uni eshitgan odam gap nima haqda ketayotganini darrov toʻlaligicha fahmlaydi. Masalan: مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ …

Hijoz oʻlkasida arab tili nazm va nasrda jilo topib, bozorlarda, koʻchalarda, karvonsaroy va odam gavjum boʻladigan boshqa joylarda oʻzining tarovatini namoyish qilib turgan bir davrda Alloh oʻzining oxirgi Paygʻambari (S.A.V.)ga arab shoirlarini bellashuvga chaqirib ojiz qoldirgan kitobi – Qurʼoni karimni nozil qilgan. Qurʼoni Karim Allohning huzuridan Paygʻambarimiz sollallohu alayhi vasallamga …

Amir Shohmurod davrida maktab va madrasalardagi taʼlim jarayoni tartibga solingan va ular ustidan nazorat kuchaytirilgan. Maktablarda barcha bolalarni savodini chiqarish uchun qamrab olishga alohida eʼtibor qaratilgan. Madrasalarda hisob, oʻqish, yozish, fors va arab tillari grammatikasi hamda diniy bilimlarni chuqur oʻrgatish yoʻlga qoʻyilgan. Talabalarga madrasa vaqflari hisobidan stipendiyalar joriy qilinishi va …