MAQOLALAR

(“Siz tergan raqam xizmat doirasida…”)  Islom – gʻoyat goʻzal din. Barcha zamon va hamma makonlarga mos. Goʻzalligi shundaki, dinimiz oʻz taʼlimotlari bilan insoniyatning baxtli-saodatli yashashini ochiq-oydin koʻrsatib bergan. Shu koʻrsatmalarga rioya qilgan kishining qaygʻurishi u yoqda tursin, hatto bir lahza boʻlsa-da, noqulay vaziyatga tushib qolmasligi kafolatlangan. Imom Abu Dovud Abu …

Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazning qoʻlyozmalar fondida tarixga ham oid asarlar mavjud boʻlib, ulardan biri “Tazkirai Muqimxoniya” qoʻlyozmasidir. Unda uch sulolaning siyosiy jarayonlardagi toʻqnashuvlari va Movarounnahrda yangi bir sulola ashtarxoniylarning siyosat maydondagi oʻrni va ahamiyati bayon qilingan. Asardagi voqea-hodisalar muallif tomonidan barcha tafsilotlari bilan tasvirlangan. Muhammad Yusuf Munshiy ibn Xoʻja …

Nasroniylikda “Iegovo shohidlari”, “Pyatidesyatnik” kabi radikal oqimlar mavjud boʻlgani kabi musulmonlar orasida mutaassiblik gʻoyalariga asoslangan guruhlar tarixda ham, hozir ham yetarlicha topiladi. Bunday toʻdalar, qaysi oʻzini dinga mansub deb koʻrsatishidan qatʼiy nazar, faoliyati din va jamiyat ravnaqiga emas, aksincha, tor doiradagi gʻarazli shaxs yo guruhlar, yaʼni uchinchi tomon manfaatlariga xizmat …

Qurʼoni karimning yuzga yaqin oyati karimasida moʻmin-musulmonlarni sabr qilishga chaqiradi. Jumladan, Alloh taolo bunday marhamat qilgan: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ “Ey imon keltirganlar! Sabr qiling. Sabr ila gʻolib keling. Kurashga bel bogʻlab turing. Allohga taqvo qiling. Shoyad najot topsangiz.”![1] Bu dunyoda kishiga yetgan …

Maʼlumki, Islom dini avvalida musulmonlar jamiyatining boshqaruvi bevosita paygʻambarimiz Muhammad sollallohu alayhi va sallam boshqaruvlarida boʻlgan. U zot vafotlaridan soʻng musulmonlar jamiyati xalifalar boshqaruviga oʻtdi. Keyinchalik Islom sarhadlari kengayib xalifalik ham turli hududlarga boʻlinib ketdi va alaloqibat musulmon oʻlkalarida nomi xalifalik, boshqaruv tuzumi mulkchilikka, maʼlum bir hududlarga asoslangan podshohliklar vujudga …

Alisher Navoiy 1464-1469 yillarda yirik ilmiy-maʼrifiy va madaniy markazlaridan hisoblanmish Samarqandda boʻlib, zamonasining mashhur olimu fuzalolari bilan uchrashadi va ulardan saboq oladi. Hazrat Navoiyning Samarqanddagi hayoti va ijodiy faoliyati atoqli navoiyshunos olimlar V.Abdullayev [1], B.Valixoʻjayev [2] asarlarida atroflicha yoritiladi. Alisher Navoiyning Samarqandda boʻlishi tasodifmi, zaruratmi? Navoiy uchun zarurat edi. Samarqand …

Adashgan va haq yoʻldan toygan islom dushmanlari hamma davrlarda ham boʻlgan. Ular turli guruhlar paydo boʻlishi uchun asos vazifasini oʻtagan yoki  mavjudlarini toʻldirib kelgan. Tarixdan maʼlumki, bunday kimsalar islomning tez tarqalayotganini koʻra olmay, uni buzish yoʻliga kirgan. Makru hiylalarini dinni yomonotliq qilish va ummatni adashtirish uchun ishga solgan. Ichi toʻla …

Buyuk Turon zamini tarix va taqdirlari tutashgan turli xalqlarni birlashtirgan makon. Buning zamirida yagona iqtisodiy manfaat bilan birga, siyosiy va madaniy qarashlarning mushtarakligi turadi, desak, haqiqatni aytgan boʻlamiz. Chunki, Turkiston oʻlkasi barcha zamonlarda ham savdo markazi, ham ilm-maʼrifat va sanʼat oʻchogʻi vazifasini oʻtagan. Maorif tizimining asosi boʻlmish xalq taʼlimi XIX …

X asrning oxirida Movarounnahr hayotida juda muhim voqealar yuz berdi. Somoniylar davlatining qulashidan keyin bu mintaqa ustidan hokimiyatni Qoraxoniylar oʻz qoʻliga oldi (hukm dav. 999-1211 yy.). Qoraxoniylar islomni qabul qilgan turk qabilalari ittifoqini boshqardi. Mintaqadagi turkiy xalqlar shahar-dehqonchilik mintaqalariga asta-sekin kirib kelishi va oʻtroq boʻlib qolishi arab istilolaridan ancha ilgari …