MAQOLALAR

2020 yilning boshida Birlashgan Millatlar Tashkilotining Taraqqiyot dasturi doirasida «Oʻzbekistonda islomiy moliya mahsulotlari tahlili» boʻyicha amalga oshirilgan tadqiqot doirasida oʻtkazilgan soʻrovnoma natijalariga koʻra bank kreditlaridan foydalanmaslikning asosiy sababi sifatida avvalambor diniy qarashlar, kreditlar boʻyicha yuqori foiz darajasi va kreditlashtirishning murakkabligi koʻrsatilgan. Agar mamlakatda islom moliya muassasasi tashkil etilsa, yuqoridagi soʻrovnomada …

Qadimdan libos insonning ijtimoiy mavqei, kasb-korini anglatgan. Boyonlar, musofir darveshlar, hunarmand-savdogarlar, shuningdek, urugʻ va elatlarni-da libosiga qarab tanisa boʻladi. Boisi kiyim madaniyat koʻzgusi. Bugun yirtiq-yamoq shim, kalta paypoq kiygan yoshlar koʻpayib bormoqda. Bu ham madaniyat belgisi, deguvchilar topiladi. Ammo bu kabi “urf”lar xalqimizning qadimdan meros kiyinish madaniyatiga taʼsir koʻrsatayotganini koʻrib, …

 “Kutubi sitta” tarkibidagi asarlarni VII/XIII asrdan boshlab islom olamidagi ilm ahlining katta qismi dinning ikkinchi muhim manbasi sifatida tasdiqlagan boʻlsa-da, biroq “Sahihayn”ni “Sunan”lardan yuqori darajada deb bilgan. Bu borada koʻpgina hadisga doir kitoblarda “Sahih”lar “Arbaʼa”lardan oldin kelib alohida ajratib koʻrsatilgan. Bundan koʻrinib turibdiki, ulamolarning “Kutubi sitta” kitoblari toʻgʻrisidagi mutlaq ittifoqlarining …

Bugungi kunda zamonaviy fan tizimida fanlararo yondashuv rivojlanib borayotgan asosiy yoʻnalish hisoblanadi. Bunda Oʻrta asrlarda Markaziy Osiyoda ijod qilgan mutafakkirlarning beqiyos xizmatlari bor. Forobiy, Abu Ali ibn Sino, Muhammad Xorazmiy kabi buyuk faylasuf va allomalarning asarlari jahon sivilizatsiyasining oltin xazinasidan munosib oʻrin olgan. Ular jahon fani va madaniyati tarixida oʻchmas …

“Salaf” soʻzi lugʻatda – “avval yashab oʻtganlar”, “ajdodlar”, “oʻtmishdoshlar” degan maʼnolarni anglatadi. Sharʼiy istilohda “salaf” soʻzi muayyan bir davr bilan bogʻliq maʼnoni anglatadi. Yaʼni, Nabiy alayhissalom zamonlarida va undan keyingi ikki asrda yashagan musulmonlar “salafi solih”, yaʼni, “solih ajdodlar” deyiladi. Bu borada Paygʻambarimiz sallallohu alayhi vasallam oʻzlarining muborak hadislarida shunday …

Islom dini VII asrda Arabiston gʻarbida vujudga kelgan. Islom falsafasi va tafakkuri esa ana shu dinning negizida shakllangan. Islom dinining tarqalishi, keyinchalik jahon dinlaridan biriga aylanishi islom falsafasi va tafakkurini ilmiy dunyoqarash sifatida anglashga zamin yaratgan. Islom dini paydo boʻlgan davrdan keyin oʻtgan vaqt davomida islom falsafasi va tafakkurining turli …

XII-XV asrlarda Movarounnahr mintaqasida fiqh ilmi misli koʻrilmagan tarzda rivojlandi. Ijtimoiy va sharʼiy kodekslarni oʻzida mujassam etgan fiqhga doir koʻplab asarlar dunyoga keldiki, ular hozirga qadar oʻz ahamiyatini yoʻqotmagan. Hatto aholisi boshqa dinga eʼtiqod qiluvchi mamlakatlar ham oʻz davlatchilik qonunlarini shakllantirishda ana shu fiqhiy asarlardan andazalar oldi.  Kichik yoki Ikkinchi …

Butun dunyoda ilmiy jamoatchilikning oldida turgan dolzarb masalalardan biri – bu ekologik barqarorlik va xavfsizlikni taʼminlash bilan bogʻliq tadqiqotlarni yanada keng koʻlamda olib borishdan iborat. Zero, bugungi kunda barqaror ekologik vaziyatni, atrof-muhit musaffoligini saqlash va tabiiy resurslardan oqilona foydalanishning muhim subyektiv omili boʻlgan ekologik ongni shakllantirish, rivojlantirish va yuksaltirish, shuningdek …

Maʼlumki, falsafa ijtimoiy ong shakllaridan biridir. Bu shakl borliq toʻgʻrisida, unda insonning oʻrni qanday ekani, tabiat va jamiyatning rivojlanish qonuniyatlari haqida maʼlumot beradi. U insonlarning dunyoqarashini aniqlashga imkoniyat yaratadi. Shunday ekan, falsafaning borliq haqidagi taʼlimoti oʻta muhim va dolzarbdir. Faylasuflarning hech biri borliq tushunchasini chetlab oʻtmagan. Har biri oʻzining borliq …

Irfoniy bilimlar valiy va orifga qalb (koʻngil), farosat, basirat (botiniy nigoh), ilhom, kashf orqali toʻgʻridan-toʻgʻri Allohning dargohidan berilgan. Orif va valiy xushxulqligi va goʻzal axloqi, yuzidan nur yogʻilib turishi, nafsi ustidan hokim boʻlib, boshqalarning ozorini eʼtirozsiz qabul qilishi, barchaga mehr-shafqat koʻrsatishi bilan ajralib turgan. Kashf-karomat, gʻayritabiiy odatlar koʻrsatish tasavvuf shayxlarining …