Маълумки, заминимиздан жуда кўплаб алломалар, муҳаддислар, фақиҳлар, шу билан бирга, ёзувчи ва шоирлар етишиб чиққан. Ана шундай адиб ва шоирлардан бири Шавқий Каттақўрғонийдир. У 1785 йили Каттақўрғон туманидаги Алижон қишлоғида таваллуд топган. Асл исми – Абулқосим ибн Муҳаммад Шариф. Аллома дастлабки таълимни ўзи туғилиб ўсган қишлоғида олади. 1815 йили Бухоронинг …
Батафсил
Ўрта аср Шарқ мутафаккирлари жамият, унинг вужудга келиши, шаклланиши ва вазифалари ҳақида кўпгина асарлар ёзиб қолдирган. Шу жумладан, Абу Райҳон Берунийнинг (973-1048) илмий меросида ҳам жамиятнинг вужудга келиши ва эволюциясининг таҳлил этилганини кўришимиз мумкин. Беруний жамият тузилишининг унсурлари орасидаги муносабат ва алоқаларни кўрсатиб, уларни ижтимоий ҳаётдаги ролини аниқлаган. Мутафаккир кишилик …
Батафсил
Олимлар Бедилни Абулмаани деб аташади, бу маънолар отаси дегани. Бедилнинг отаси ва бобоси асли Самарқанд чеккасидан, Шаҳрисабзнинг барлос уруғидан бўлган. Ўзбек хонлари ва Эрон сафавийларининг диний қўзғолонлари пайтида Ҳиндистонга қочиб кетган. Бедил 1644 йилда Ҳиндистоннинг Азимобод шаҳри яқинидаги Патнада ҳарбий хизматчи оиласида таваллуд топган. У 1720 йилнинг 5 декабрида Деҳлида …
Батафсил
Бу мақолада Шарқни, хусусан, Ўрта Осиёни Ғарб билан туташтиришда илмий, маданий, маърифий ва маънавий соҳада ўзининг илмий кашфиётлари билан катта ҳисса қўшган барча алломалар ҳақида эмас, балки фақат Муҳаммад ал-Хоразмий, Абу Райҳон Беруний, Ибн Сино, Абу Наср Форобий ҳақида фикр юритдик. XI-XII асрларда Ўрта Осиёда фаннинг турли соҳаларида самарали фаолият …
Батафсил
Шарқ ва Ғарб инсониятнинг тарихий тараққиётини, цивилизация марказларини ўзида ифода этган. Бу заминда одамлар ўзининг ақл-заковати, фидоий меҳнати билан тарих зарварақларига олтин ҳарфлар билан ёзилган цивилизацияларни яратган. Бу ердан илм-фан, техника ва технологиялар соҳасида катта кашфиётлар қилган мутафаккирлар етишиб чиққан. Уларнинг қўлга киритган ютуқлари бугун бутун инсониятнинг мулкига айланган ва …
Батафсил
Улуғ аллома, тасаввуф олими ва ислом шоири Фахриддин Ироқий (1213-1289) Алишер Навоийнинг маънавий устозларидан бири саналади. Чунки Навоий бу улуғ зотнинг “Ламаъот” асарини катта иштиёқ билан мутолаа қилган. Бинобарин, Навоийнинг илтимоси билан Жомий томонидан ёзилган “Ашиъат ул-ламаъот” асари ҳам айнан Фахриддин Ироқийнинг “Ламаъот” номли рисоласига махсус шарҳдир: “…“Ашиъа” дурким, барқининг …
Батафсил
Ўзбекистон қадимдан улуғ алломалари, буюк мутафаккирлари билан бутун жаҳонга машҳур бўлган. Юртимизда ҳар бир соҳада етишиб чиққан олимлар дунё тамаддунига беназир ҳисса қўшишган. Бунинг натижасида ўрта асрларда уйғониш даври, яъни Шарқ ренассанси вужудга келган. Муҳтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёев ҳам 2020 йил 29 декабрь куни Олий Мажлисга Мурожаатномасида: “Биз ўз олдимизга …
Батафсил
Темурийлар даврида илм-фан соҳалари қайта жонлана бошлаганини кузатишимиз мумкин. Чунки, бу даврда кўплаб соҳалар ривожлангани каби исломий илмлар соҳаси ҳам ривожланган. Амир Темур қайси диёрга борса, ўша жойнинг машҳур олимларини, ҳунармандларини Самарқандга олиб келган. Қуйида ўзга юртлардан пойтахт Самарқандга олиб келинган йирик уламо ҳақида тўхталиб ўтамиз. Амир Темур даврида Самарқандда …
Батафсил
Шарқ Ренессанси даврида рационал илмлар қаторида тасаввуф илми ҳам ривож топиб, тизимлаштирила бошланди. Х асрга келиб тасаввуф халифалик маданиятида ўз ўрнини топиб, мустаҳкам ўрнашди. Шу билан бирга тасаввуф таълимотини бир тизимга солиш, атама ва тушунчаларнинг мантиқий схемасини тузиш зарурати туғилди. Чунки бу даврга келиб, турли йўналиш ва мактаблар вужудга келиб, …
Батафсил
Ислом дини Мовароуннаҳрга VIII аср бошларида кириб келган бўлса, шу асрнинг иккинчи ярмидан турли исломий илмлар ривожлана бошлади. Ҳадисшунослик энг тараққий этган соҳалардан бири бўлди. Самарқанд, Бухоро, Насаф каби шаҳарлар қатори Хоразмдан ҳам кўплаб буюк муҳаддислар етишиб чиқди. Мужоҳид ибн Мусо Хоразмийни улар қаторига қўшсак бўлади. Алломанинг тўлиқ исми Абу …
Батафсил
Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi bukhari.uz