АЛЛОМАЛАР

Жалолиддин Румий тасаввуф илмининг йирик пири комилларидан бўлиши билан бирга Яқин ва Ўрта Шарқ халқлари ижтимоий-фалсафий тафаккурининг йирик билимдони бўлган мутафаккир ҳамда ислом дини ва шариат аҳкомлари мазмун-моҳиятини чуқур англаб етган забардаст илоҳиёт уламоси ҳамдир. Шунинг учун Румий тасаввуфий таълимотининг, шу жумладан, инсон маънавий камолоти ҳақидаги қарашларини ёритишда уларнинг фалсафий …

Марказий Осиё халқлари маданиятини ўрта аср шароитида дунё маданиятининг олдинги қаторига олиб чиққан буюк мутафаккирлардан бири Абу Али ибн Сино бўлиб, у Европада Авиценна номи билан машҳурдир. Ибн Сино (асл исми Ҳусайн, отасининг исми Абдуллоҳ) Бухоронинг Афшона қишлоғида ҳижрий 370 (980) йилнинг сафар ойида, амалдор оиласида туғилди. 986 йилда ибн …

Абу Дардо розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «У киши Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: «Ким илм талаб қилиш йўлига юрса, Аллоҳ унга жаннат йўлини осон қилиб қўяди. Албатта, фаришталар толиби илмни рози қилиш учун қанотларини қўядилар. Албатта, олимга осмондаги зотлар, ердаги зотлар, ҳатто сувдаги балиқлар ҳам истиғфор айтадилар. Олимнинг обиддан фазли худди …

Уламолардан бир тоифа борки, илми ва дунёқараши кенг бўлгани сабабли ёзган асарлари илм-маърифатнинг турфа-турфа соҳаларини қамраб олади. Абдулҳай Лакнавий ҳам турли фанларга оид кўплаб асар ёзган. Бу унинг илми ва иқтидори кенглиги, ақл-заковати ва мақомининг улуғлигидан гувоҳлик беради. Аллома қолдирган илмий мерос илмни жамлаш, таҳқиқ ва таҳрир қилингани билан бошқа …

Мовароуннаҳр исломий мероси ўз соҳасининг ҳар бир йўналишида мумтоз даражага етганлиги барчага маълум. Аммо бу борадаги янгидан-янги жиҳатларни кашф этиш бугунги кунимизгача давом этмоқда ва аниқки, келажакда ҳам кенг кўламда давом этади. Замонавий тадқиқотлар доимий тарзда унинг асарларидаги янги қирраларини кашф этишда давом этаётган юртимизнинг жаҳонга машҳур олимларидан бири Абу …

IX-XII асрлар Шарқда илм-фан юксак даражада ривожлангани боис Шарқ Ренессанси деб эътироф этилган. Айниқса, ўша даврларда юртимизнинг кўҳна ва қадимий Хоразм, Бухоро, Самарқанд, Кеш, Насаф, Термиз, Шош, Фарғона, Афшона, Замахшар, Соғарж, Дабусия каби шаҳар ва қишлоқлари илм-фан ва маданият ўчоғи ҳисобланган. Шу боис, у жойлардан етишиб чиққан алломалар ўзининг илмий …

Мулла Али ал-Қори XVI асрнинг энг етук алломаларидан бўлиб, муҳаддис, фақиҳ, усул олими, муфассир, мутакаллим, мутасаввиф, тарихчи, қироат, мунозара, луғат ва наҳв олими ва адиб, ўз асрининг тенгсиз намоёндаси ҳисобланади. У кишининг исми Али, отасининг исми Султон Муҳаммад бўлган. Ҳиротда туғилгани учун “Ҳиравий”, Маккада истиқомат қилгани учун Маккий нисбалари билан …

Абу Ҳафс Умар Насафий ўз даврининг буюк уламолари, ўз юртининг пешқадамларидан илм олган. Алломанинг устозлари ҳақиқатдан ҳам асрининг энг илмли ва етук олимлари эдилар. Бу ҳақда «Ҳидоя» асарининг муаллифи қуйидагича ёзади: Нажмиддин Умар Насафийнинг шундай деганини эшитганман: «Мен беш юз эллик шайхдан ҳадис ривоят қилдим». Шунингдек, Марғиноний аллома устозларининг исмларини …

Абдулкарим Самъонийнинг ҳадис илми таълим методологиясига бағишланган “Адабул имло вал истимло” асарида асосан устоз-шогирдга тегишли одоблар, таълим бериш ва олиш услублари ҳақида маълумотлар келтирилган. Аввалги мақолада мумлий – ҳадис ривоят қилувчи шайхнинг одоблари ҳақида маълумот берилган эди. Бу сафар мустамлий – ҳадис ёзиб олувчи талабанинг одоблари ҳақида сўз боради. “Адабул …