MAQOLA

Islom olamida koʻp asrlardan buyon faoliyat yuritib kelayotgan hanafiy, shofeʼiy, hanbaliy va molikiy mazhablarining haq ekaniga musulmon olimlari ijmo qilgan. Ular mazkur mazhablarning fatvolari Qurʼon va sunnatga tayanishini bir ovozdan tasdiqlagan. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Sizlarga ikki narsani qoldiryapman. Ularni mahkam tutsangiz, hargiz adashmaysiz. Biri Allohning kitobi, ikkinchisi mening sunnatimdir”, …

(Bir hadis sharhi) Dinimiz inson shaxsiyatini shakllantirishda aqlga tayanish, odamlarga koʻr-koʻrona taqlid qilmaslik, har bir chaqiriqqa ergashib ketavermay mulohaza bilan ish koʻrishni muhim omillardan deb biladi.  عَنْ حُذَيْفَةَ، قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ‏ «‏ لاَ تَكُونُوا إِمَّعَةً تَقُولُونَ إِنْ أَحْسَنَ النَّاسُ أَحْسَنَّا وَإِنْ ظَلَمُوا ظَلَمْنَا وَلَكِنْ وَطِّنُوا …

Ixtilof lugʻatda “har xillik” degan maʼnoni anglatadi. Sharʼiy istilohda esa mujtahidlarning biror fiqhiy masalada har xil qarashlari tushuniladi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam shuni nazarda tutib: “Olimlarning ixtilofi ummatim uchun rahmatdir”, deganlar.  Islom olamida mazhab (barcha fiqhiy masalalarning yechimi jamlagan dastur)lar toʻrttadan oshmaydi. Ular hanafiy, shofeʼiy, molikiy va hanbaliy mazhablaridir. Mana …

Paygʻambarimiz sollallohu alayhi vasallamning muborak hadislari har bir musulmon uchun Qurʼoni karim oyatlari kabi muhim ahamiyatga ega. Ammo hadislarni toʻgʻri tarjima qilish, maʼnosini tahlil qilib, mohiyatini toʻgʻri tushunishga hammaning ham ilmiy salohiyati yetarli emas. Shu sababli ota-bobolarimiz sharʼiy masalalarga doir yechimlarni oyat va hadislardan mustaqil ravishda oʻzlari olishga intilmagan. Aksincha, …

Ayni vaqtda butun olamning tinchini buzayotgan eng asosiy illatlar boshida ekologiya ham, viruslar ham, iqtisodiy boʻhronlar ham emas, balki terrorizm va ekstremizm turadi. Shu sababli koʻplab begunoh insonlar qoni toʻkilib, odamlar hayotdan bevaqt koʻz yummoqda, yurtlar vayronaga aylanib, minglab insonlar boshpanasidan mahrum boʻlmoqda. Insoniyatning baxtli kelajagi, Yer yuzini obod etish …

“Hijrat” soʻzi lugʻatda “tark etmoq” maʼnosini anglatadi. Sharʼiy istilohda esa, musulmon odamning joni va dinini asrash uchun vatanini tark etishi tushuniladi. Imom Buxoriyning “Sahihul Buxoriy” asaridagi birinchi hadisda bu maʼno ochiq ifodalangan.  Umar ibn Xattobdan rivoyat qilinadi:  “Men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning bunday deganlarini eshitdim: “Albatta, amallar niyatlarga bogʻliqdir va …

Islom tarixiga nazar solinsa, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam davrida ham, sahobai kiromlar davrida ham “Alloh taolo osmondami, yerdami?” degan savolga oʻrin yoʻq edi. Chunki musulmonlar Alloh taoloni Qurʼon va hadis asosida tanir edi. Keyingi salaf ulamolar ham eʼtiqoddan chalgʻituvchi aqidaviy masalalarni ommaga koʻtarib chiqishdan oʻzlarini saqlagan. Tavhidga oid masalalarda ilmsiz …

Alloh taolo bandalariga qurbi yetmaydigan narsani buyurib, keyin ularni qiynab qoʻyishni aslo istamaydi. Banda kuchi yetmaydigan narsaga oʻzini majburlashi ham ahli sunna valjamoa aqidasiga zid amal hisoblanadi. Alloh taolo bandalariga ularning imkoniyat va toqati yetadigan narsalarni buyurgan. Ilohiy amrlarning hammasi bandaning qurbi yetadigan darajada boʻlib, insonni mushkul ahvolga solib qoʻyadigan …

Ochiq tan olish kerak, bugun biz ilm-fanda nomusulmon mamlakatlar ancha ilgarilab ketgan zamonda yashamoqdamiz. Har lahza foydalanib kelayotganimiz qoʻl telefonidan beminnat xizmat qilayotgan avtomobilgacha – barcha-barchasi ana shu musulmon boʻlmagan insonlar ilmiy yutuqlarining samarasi, desak, xato qilmagan boʻlamiz. Aslida yuqori texnologiyalar nazariyasining asosi – muayyan qonuniyatlar asosida sonlarni ketma-ket tartiblash, …

Mushabbiha va karromiylar: “Alloh taolo Arsh ustini makon tutgan. U boshqa jismlarga oʻxshamagan bir jismdir. Bunga Alloh taoloning: ﴿الرَّحْمَنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى﴾ “Rahmon Arshga istivo qildi”[1], degan soʻzi dalildir”, deydi. Ularga bunday deymiz: “Bu oʻrinda “istivo” soʻzi “istiylo” (ega boʻlish) maʼnosida tushuniladi”. Ularning: “U jismdir”, degan soʻzini esa Alloh taoloning: …