МАҚОЛАЛАР

Илм-фаннинг турли соҳаларидаги ислоҳотлар туфайли Марказий Осиёда яшаб ижод қилган олимларнинг бебаҳо ёзма меросини ҳар томонлама жиддий тадқиқ этиш бугунги куннинг устувор вазифаларидан бирига айланди. Ўзбекистон Республикасининг Биринчи президенти И.А. Каримов: “Бугун, орадан деярли минг йил ўтганидан кейин ҳам биз ўрта асрларда яшаб ижод қилган, жаҳон цивилизацияси ривожига бебаҳо ҳисса …

Тарихга назар ташласак, Мовароуннаҳр илми-маърифат ва маданият маркази бўлиб хизмат қилган даврдан бошлаб, шу заминдан кўплаб улуғ уламолар, мутафаккир аждодларимиз етишиб чиққанлигига уларнинг ўзлари келажак авлод учун ёзиб қолдирган илмий мерослари гувоҳлик беради. Миллий қадриятлар, тарихий хотирани тиклаш ва мустаҳкамлаш, маънавий ва маърифий юксалиш билан бўлиб, бу жараёнда ўтмиш аждодларимиздан …

Тасаввуфга асос солган тарки дунёчилик тасаввуфий кайфиятлар ислом дини билан деярли бир вақтда пайдо бўлади. Ҳар қалай, Муҳаммад пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи васаллам)нинг айрим сафдошлари Абу Дардо, Абу Зарр, Ҳузайфа (VII асрнинг иккинчи ярмида вафот этганлар) сингариларга ана шундай кайфият хос бўлган, деб ҳисоблайдилар. Бироқ исломдаги зоҳидлик оқими тахминан VIII асрнинг …

Абу Мансур Мотуридий кўплаб устозлардан таълим олади ва тафсир, усулул фиқҳ, ақоид, фиқҳ ва мантиқ каби илмларда етук олим бўлиб танилади. Ушбу етук олимнинг илмий изланишларига олимлар эргашадилар ва кейинчалик уларни мотуридия таълимоти маъносида эътироф этадилар. Мотуридия таълимотининг шаклланишида турли адашган фирқалар, хоссатан, мўътазилий фирқаси билан бўлган баҳс-мунозаралар муҳим ўрин …

Ота-она фарзандлар учун буюк неъматлардан бири бўлиб, улар ҳар бир инсон учун жуда қадрли кишилардир. Ислом дини ота-онани ким бўлишидан қатъий назар уларга доимо яхшилик қилишга амр қилади. Ундан фарзандлар вақтида унумли фойдаланиб қолиши, уларни хизматларида қойим бўлиб туриши фарзандлар олдида турган энг катта хизматлардан ҳисобланади. Инсон туғилиб бу дунёда …

Ислом цивилизацияси турли хил илмий ва маданий соҳаларнинг ривожланишига жуда катта ҳисса қўшган. Мусулмон олимларининг тиббиёт, доришунослик ва доривор ўсимликларни ўрганиш бўйича ҳам кўплаб ютуқлари бор. Султон ва халифаларнинг кўпчилиги аввал ўтган халқларнинг тиббиётга оид асарларини таржима қилдириш учун катта маблағлар ажратишган, табибларга сахийлик қилишган ва барча шаҳарларда шифохоналар қурдиришган. …

Кўплаб мўътабар табақот китобларида Абу Мансур  Мотуридий ҳақида батафсил маълумот камлигини уламолар афсус билан тилга оладилар. Бу ҳақда шайх Балқосим Ғолий “Абу Мансур Мотуридий ҳаётуҳу ва ароуҳул ақодия” (Абу Мансур Мотуридийнинг ҳаёти ва эътиқодий қарашлари) асарида қуйидагиларни ёзган: “Ҳижрий III асрнинг охири ва IV асрнинг бошларида шариатни четга қўйиб, ақлни …

Илгари мусулмонлар айрим уламоларни улуғлаб, “Шайхул Ислом” (Ислом дини шайхи), “Фахрул Ислом” (Ислом дини фахри), “Ҳужжатул Ислом” (Ислом дини ҳужжати), “Нажмул уламо” (Уламолар юлдузи), “Муфтий сақолайн” (Инсу-жин муфтийси), “Лисонул мутакаллимийн” (Мутакаллимларнинг сўзловчи тили) каби унвонлар билан атаганлар. Бундай аташ асло муболаға бўлмаган. Балки у муҳтарам уламолар ҳақиқатдан ушбу унвонларга лойиқ …

Аллоҳ таоло ўта меҳрибон ва карами кенг, фазли улуғ ва ҳикмати беназир Зотдир. Зотан, буюк Аллоҳ яратган мавжудотларининг баъзисини баъзисидан ўзининг ҳикмати ўлароқ фазилатли қилиб қўйган. Ана шундай фазилатга муҳаррам ойини мисол қилишимиз мумкин. Бу ой муборак, фазли улуғ ой бўлиб, ҳижрий сананинг биринчи ойидир. Шу билан биргаликда, муҳаррам ойи …

Ҳадис илмида сахобийларнинг ўрни беқиёс бўлиб, улар Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадисларини ўзларидан кейин келувчи мусулмонларга етказиб берувчи кишилар, яъни ҳадис исноди занжирининг энг юқорисида турувчилардир. Муҳаддислар саҳобийларни билишга катта эътибор беришган бўлиб, бунинг бир нечта сабаблари мавжуд. Жумладан, саҳобийларнинг барчаси “адолатли” деб эътиқод қилингани сабабли, саҳобий экани аниқ бўлган …