МАҚОЛАЛАР

Хива хонлигидаги сиёсий ва иқтисодий жараёнлар каби у ердаги маданий ҳаёт ҳам юртимиз тарихида ўчмас из қолдирган. Хонликдаги маданият ўзига хос йўналишларда давом этди. Маданий ҳаёт равнақи таълим-тарбия, адабиёт, тарихнавислик, меъморчилик ва амалий санъат кабиларда кузатилади. Бу даврда Нурмуҳаммад Ғариб Андалибнинг (1710-1770) “Саид Ваққос”, “Зайнул араб”, “Юсуф ва Зулайҳо”, “Лайли …

(Бир ҳадис шарҳи) Динимиз одамларни ҳалол ризқ топишга чақиради. Савобли ишнинг ажрини баён этади. Барча жабҳаларда ҳаром қилинган нарсалардан фойдаланишдан огоҳлантиради. عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ رضى الله عنه عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ  يَأْتِى عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ ، لاَ يُبَالِى الْمَرْءُ مَا أَخَذَ مِنْهُ أَمِنَ الْحَلاَلِ أَمْ مِنَ الْحَرَامِ. …

XIX аср иккинчи яримида Чор Россиясининг Марказий Осиёни истило қилиши бу ҳудуддаги мусулмон жамиятининг рус ва у орқали Ғарб маданияти билан тўқнашувига олиб келди. Бу жамиятнинг сиёсий, ижтимоий-иқтисодий асосларини кескин ўзгартириши табиий эди. Тошбосма китоблар ёрдамида Туркистон ҳудудида чоп этилган илк манбаларни аниқлаш ва улар ёрдамида Россия империясининг маданий ва …

Ўрта асрларда илм-фан ва ислом маданияти ривожида Мовароуннаҳр ва Хуросондан етишиб чиққан уламолар илмий мероси катта ўрин тутган. Айниқса, тафсир, ҳадис, ақида, тасаввуф ва фиқҳ каби исломий илмлар тараққиётида Самарқанд, Бухоро, Термиз, Шош, Марғилон каби қадимий шаҳарларда фаолият юритган олимлар илмий мероси алоҳида аҳамиятга эга. Қадим Термиздан етишиб чиққан Ҳаким …

УЛУҒ УСТОЗ УЛАМОЛАРИМИЗ баён қилиб берганлар: КАЛОМУЛЛОҲНИНГ ОЯТИ КАРИМАЛАРИДА ХУДОИМ ТАОЛО МАРҲАМАТ ҚИЛАДИ: «Биз инсонни ота-онасига яхшилик қилишга буюрдик!» (Аҳқоф сураси 46/15 оят); «Биз инсонга ота-онасини рози қилишни буюрдик. Онаси уни заифлик устига заифлик билан қорнида кўтариб юрди. Уни кўкракдан ажратиш муддати икки йилда битар. Биз инсонга буюрдикки “Сен Менга ва ота-онангга шукр қилгин! Қайтишлик Менинг ҳузуримгадир”» (Луқмон …

Ҳозирги кунда ислом дини ва ҳанафий мазҳабининг асл моҳиятини тушуниб етиш уламолар қолдирган илмий меросга боғлиқ. Бу йўлда юртимиздан чиққан буюк алломалар асарларини ўрганиш билан чекланиб қолмасдан, балки ўзга ислом ўлкаларидан етишиб уламолар ҳаёти ва илмий фаолиятини ўрганиш фойдадан холи бўлмайди. Хусусан, бу борада ҳинд уламолари қолдирган илмий меросни ўрганиш …

Маълумки, советлар ҳукмронлиги даврида барча йўналишлар қатори, диний соҳада ҳам мустамлакачилик сиёсати амалга оширилди. Диний қадриятларимизни тақиқлаш, ўрганишни чеклаш, алломаларимиз илмий меросини халқимиздан яшириш ва бошқалар шулар жумласидандир. Натижада, буюк алломаларимизнинг кўплаб нодир асарлари йўқотилди, муқаддас қадамжолар оёқ ости қилинди, тарихий бинолар, қабристонлар бузиб ташланди. Бундай ҳолат халқимиз маънавий ҳаётида …

Маълумки, ҳадис илми Аллоҳ ҳузуридаги илмларнинг энг буюгидир. Исломнинг илк даврлариданоқ уни ўрганишга қизиқиш кучли бўлган. Бизнинг юртимизда ҳам ислом кириб келиши билан ҳадисларга алоҳида эътибор қаратилган. Ҳадис илмидан таълим олиш ва таълим бериш кучли рағбатлантирилган. Шу сабабли юртимиздан кўплаб муҳаддис уламолар етишиб чиққан. Аммо улар ҳадислардан ҳукм чиқармаган. Ҳадислардан …

Ҳаким Термизий (ваф. 932 й.) ўз асарларида ислом ҳуқуқига оид кўплаб масалаларни ёритган. Анъанавий фиқҳ масалаларини уларнинг маънавий жиҳатларига урғу берган ҳолда талқин қилиш Ҳаким Термизийнинг ўзига хос услуби ҳисобланади. Бу каби услубни унинг “Баён ал-фарқ”, “Наводир ал-усул”, “Ал-Акёс вал муғтаррун” каби асарларида учратиш мумкин. Ҳаким Термизийнинг ҳуқуққа оид яна …

Ҳадисларидан ҳукм олиш ва ҳаётга татбиқ жуда дақиқ ва масъулиятли иш бўлгани сабабли  кенг қамровли билим ва улкан салоҳият талаб қилади. Бунинг учун биринчи навбатда мусталаҳул ҳадис илмини мукаммал билиш зарур. Шу орқали ҳадиснинг мақбул ё мардуд, саҳиҳ ё заиф, мансух ё носих, маъмулун биҳ (амал қилинадиган, ҳаётга татбиқ этса …