МАҚОЛАЛАР

Аллоҳ (арабча «ал-Илоҳ» – Илоҳий  куч, туркий халқларда, хусусан, ўзбекларда-Тангри, форс-тожик тилида Худо, Язид), Аллоҳ-ислом динида бутун мавжудотни яратган олий Илоҳий куч, Худонинг номи. Одатда Аллоҳга таоло (улуғ, олий), Таборака ва таоло, Жалла жалалаҳу, карим, бузург, парвардигори олам каби сифатлар қўшиб айтилади. Ислом динига биноан Аллоҳ-яккаю-ягона Худо, оламнинг яратувчиси ва …

Маълумки, Шайбонийлар сулоласининг қудратли вакили Абдуллахон II нинг 1598 йилда тўсатдан вафот этиши [3:6] ушбу сулола ва давлатнинг инқирозини бошлаб берди. Бу воқеа, бир томондан, мамлакат ичида сиёсий парокандаликни келтириб чиқарган бўлса, иккинчи томондан, ташқи кучлар ҳужуми, босими ва аралашувига сабаб бўлди [9:88]. Хусусан, шимолдан Таваккал Султон бошчилигидаги қозоқлар ҳужуми …

Мустақилликнинг илк йилларидан Ўзбекистон билан Исроил давлати ўртасида дипломатик алоқалар ўрнатилди. Шу муносабат билан 1992 йил Тел-Авивда Ўзбекистон консуллиги очилиб, икки мамлакат фуқароларининг ўзаро эркин кириб чиқишига рухсат берилди. 1997 йил апрель ойида Ўзбекистон Ташқи ишлар вазирининг Исроилга расмий ташрифи чоғида маданият, фан ва маориф соҳасидаги ҳамкорлик ҳақида битим тузилди …

Исломдан олдинги Ўрта Осиё тангаларининг сезиларли қисмини туркий атамалар – ҳукмдор исми, унвон ва эпитетлар ўрин олган тангалар ташкил этган. Уларнинг катта бир қисми суғдий, қолган қисми эса бақтрий, паҳлавий ва қадимги турк-рун ёзувида зарб қилинган. Қадимги туркча атамалар учрайдиган ушбу тангалар, айниқса, улар орасида суғдий ёзув туширилганлари Ғарбий Турк …

Динлараро бағрикенглик ғояси хилма-хил диний эътиқодга эга бўлган кишиларнинг бир замин, бир Ватанда, эзгу ғоя ва ниятлар йўлида ҳамкор ва ҳамжиҳат бўлиб яшашини англатади. Дунёдаги динларнинг барчаси эзгулик ғояларига асосланади, у ҳалоллик, тинчлик, яхшилик ва дўстлик каби бир қанча эзгу фазилатларга таянади. Шунингдек, инсонларни ҳалоллик ва поклик, меҳр-оқибат, инсонпарварлик ва …

Тарихга назар ташласак, жаҳондаги ҳеч бир юксалиш илм-маърифатсиз амалга ошмагани аён бўлади. Милоддан аввалги 380 йилда Платон (Афлотун) асос солган фалсафий мактаб дунёдаги илк академия саналади. Ушбу муассасага нисбатан қўлланган “академия” атамаси афсонавий юнон қаҳрамони Академ ёки Гекадем номи билан боғлиқ, деган тушунча мавжуд. Платон академиясида кенг кўламли тадқиқот ва …

Тарихдан маълумки, Ислом дини ижтимоий ҳуқуқларга тегишли масалаларни доимо мукаммал ва кенг миқёсда ёритиб берган. Чунки унинг асоси Қуръони карим ҳамда ҳадиси шариф ҳисобланади. Бир сўз билан айтганди, Исломда ижтимоий ҳуқуқлар инсонларнинг бир-бирига азият етказишдан тийилишини, ака-укадек меҳр-шафқатли ва ростгўй бўлишини тақозо этади. Аллоҳ таоло айтади: ﴿ذَلِكَ وَمَنْ يُعَظِّمْ حُرُمَاتِ …

Ўта шиддатли ва зиддиятли тарзда кечаётган глобаллашув жараёни инсон моҳиятини чуқурроқ тадқиқ этиш орқали унинг бунёдкорлик салоҳиятидан янада унумли фойдаланишни тақозо этмоқда. Мураккаб ва сирли мавжудот саналган инсоннинг ютуқ ва имкониятларини, маънавий борлиғини мавжуд глобал муаммолар ечимига йўналтириш долзарб аҳамият касб этади. Ёзувчи Чингиз Айтматов «Одамлар ақл-идрок билан иш юрита …

Бу давр тадқиқотлари Туркистон ўлкасини нафақат ҳудудий жиҳатдан босиб олиниши, шу билан бир қаторга ўлка аҳолиси онги ва шуурига, маҳаллий бошқаруви, иқтисодий, сиёсий, ижтимоий, диний, маданий ҳаётга қилган таъсири ўрганилган. Бундан ташқари, Туркистон ўлкаси қозихоналарида тузилган васиқалар, ҳукмлар, хатлар, тилхатлар, иқрор хати, иноятнома, далолатнома (акт), даъволар, қозилик ишлари реэстр дафтарлари …

Хива хони Абулғозихон ибн Араб Муҳаммадхон Хоразмийнинг (1603-1664) ўзбек тилида ёзилган “Манофиъул инсон” (“Инсон учун фойдали дорилар”)[1] номли асари тиббиёт оламида машҳурдир. Биз ўрганаётган давр (XVIII-XIX асрлар)да Хоразм (ёки ушбу ҳудуд билан боғлиқ тарз)да фаолият олиб борган табиблардан Жаъфар хожа Ҳазораспий, Ислом шайх Каррухий, Мирзо Жунайдуллоҳ Ҳозиқ, Муҳаммад Амин ибн …