МАҚОЛАЛАР

(Бир ҳадис шарҳи) Динимиз одамларнинг ёши ва ҳолатидан қатъи назар, уларга яхшилик қилиш, ҳурмат ва эҳтиром кўрсатишга чақиради. Ҳуқуқларини ҳимоя қилишга ундайди. Албатта, бу бизнинг инсонийлик бурчимиз бўлиши зарур. Айниқса, қуввати кетиб, атрофдагиларнинг ёрдамига кўпроқ муҳтож бўлиб қолган кексаларимизга, кўмак сўрамаса-да, ёрдам беришга шошилишимиз лозим. عَنْ زَرْبِىٍّ قَالَ سَمِعْتُ أَنَسَ …

1921 йилда Туркистон маориф комиссарлиги қошидаги «Билим» илмий ҳайъати ўз таркибида Шокиржон Раҳимий, Булат Солиев, Абдурауф Фитрат, Ғулом Зафарий, Абдусаттор Мўминий бўлган гуруҳ билан бирга Бухоро ҳудудида илмий текшириш ишларини олиб бориш учун ижодий сафар уюштиради. Бу сафарнинг айнан Бухоро вилояти ва шаҳрига уюштирилишида адиб Фитратнинг таъсири бор деб тахмин …

“Ҳижрат” сўзи луғатда “тарк этмоқ” маъносини англатади. Шаръий истилоҳда эса, мусулмон одамнинг жони ва динини асраш учун ватанини тарк этиши тушунилади. Имом Бухорийнинг “Саҳиҳул Бухорий” асаридаги биринчи ҳадисда бу маъно очиқ ифодаланган.  Умар ибн Хаттобдан ривоят қилинади:  “Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бундай деганларини эшитдим: “Албатта, амаллар ниятларга боғлиқдир ва …

Самарқанд шаҳри Бухоро амирлигининг асосий сиёсий, иқтисодий ва маданий марказларидан бири бўлган. Бу шаҳар ажойиб табиати, ҳосилдор ери ва гўзал боғлари билан ҳам амирликнинг бошқа ҳудудларидан ажралиб турган. ХIХ аср иккинчи ярмига оид манбаларда шаҳарнинг гўёки улкан бир боғдан иборат экани алоҳида таъкидланган. Шаҳар минг йиллар давомида шаклланган бўлиб, унда …

Ўзбекларнинг ижтимоий-маънавий ҳаётида диний, никоҳ тўйи, тақвимий маросимлар билан бирга жамоавий маросимлар, айниқса дарвешона алоҳида ўрин эгаллайди. Маълумки, “дарвеш” форсча сўз бўлиб, “фақир”, “бечора”, “мискин” маъноларини билдиради, тасаввуф тариқати вакилини англатади [6:56]. Шунингдек, дарвеш даровез сўзидан келиб чиққан бўлиб, эшиклардан ризқини териб юрувчи деган маънони ҳам ифодалаган. Дарвешлар ҳақ (Аллоҳ)га …

Россия империяси Туркистон ўлкасини босиб олгач, рус маъмурий-бошқарув тизимини ташкил этди. Туркистон халқлари минг йиллар давомида амал қилиб келган исломий анъаналарга кучли тазйиқ ва босим ўтказди. Шунингдек, кўчирилган русийзабон аҳолининг ижтимоий муаммоларини ҳал қилиш борасида эса барча чора-тадбирларни кўрди. Дастлаб Тошкент, Туркистон, Авлиёота,  Чимкент, Казалинск, Перовск шаҳарларида турли бинолар (почта …

Туркистонда XIX аср охирида вужудга келган ва XX аср бошида ривожланган маърифатпарварлик ҳаракати вакиллари бўлган жадидлар фаолияти матбуот билан боғлиқ кечди. Улар матбуотда энг кўп эътибор қаратган масала ижтимоий ҳаёт билан боғлиқ мақолалар бўлди. Улар бу борада ислом дини, унинг амаллари, урф-одат масаласига кўп бора мурожаат қилди. Матбуот иши Тошкент, …

Ўрта Осиё хонликларида, хусусан, Бухоро амирлигида тошбосма усулида китоб нашр этиш ишлари Европа, Осиё, Россия  давлатларидан кейин, XIX аср охирида йўлга қўйилди. Араб мамлакатлари, Эрон ва Ҳиндистонда эса тошбосма китоблар нашри XIX асрнинг бошларида пайдо бўлган [4:270-285]. XIX асрнинг 80 йилларига қадар тошбосма китоблар амирликка Ҳиндистон, Араб мамлакатлари, Туркия ва …

Ҳеч ўйлаб кўрганмисиз, Навоийни нима учун ардоқлаймиз? Олтигина ойда бутун дунё фалсафасини ўзида жам қилган “Хамса”ни ёзгани учунми?! Йўқ, Навоий шунинг учун Навоийки, ҳеч бир кас ундан ошириб ёза олмайди! Сиз билан биз Аллоҳ таолони зикр этганда, нари борса, жалла жалолуҳ, деймиз. Ҳеч бир сифатни ишлатмаймиз. Чунки ожизмиз. Ҳазрат эса, …

Мустақиллик йилларида мамлакатимизда тарих фанига муносабат давлат сиёсати даражасига кўтарилди, унинг сохталаштирилган саҳифаларини  илмий ва холисона ёритиш имконияти вужудга келди. Мустабид тузум даврида совет мафкураси асосида сохталаштирилган жиҳатлардан бири ўзбек давлатчилиги масаласидир. Олиб борилган тадқиқотлар ўзбек давлатчилигининг юзага келиши ва шаклланиши жараёни қадимги Хоразм, Бақтрия ва Суғд давлатлари пайдо бўлишидан …